Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde bir masal uyarlama örneği: Ağlayan narla gülen ayva masalı

Abstract

Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde özgün metin kullanımı gerek Türkiye’de gerekse yurt dışında yabancı dil olarak Türkçe öğreten eğitmenler için son dönemlerde üzerinde durulan önemli bir konudur. Bununla birlikte özgün metin kullanımında birtakım sorunlar da ortaya çıkmaktadır. Özgün metinlerin çeşitliliğinden yararlanmak öğrenilen dilde belirli bir bilgi düzeyini gerektirmektedir. Dolayısıyla başlangıç ve orta düzeydeki öğrenciler için özgün metinlerle çalışmak kolay olmamaktadır. Bu bağlamda başlangıç ve orta düzeydeki öğrencilere sunulmak amacıyla hem ders kitaplarında hem de yardımcı kaynak okuma kitaplarında özgün metinler belirli ölçütler çerçevesinde sadeleştirilerek yabancı dil öğretiminde kullanıma sunulmaktadır. Özgün metinler olarak sıralayacağımız destanlar, masallar, halk hikâyeleri bu türün başında gelmektedir. Adı geçen bu metinler, dil öğretiminin yanında kültür aktarımı hususunda da eğitmenlere yardımcı olmaktadır. Bu bağlamda yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde halk edebiyatı ürünleri büyük önem taşmaktadır. Bu çalışmada, Anadolu sahası masallarından biri olan “Ağlayan Narla Gülen Ayva” masalı yabancı dil olarak Türkçe öğrenen bireyler için B1 düzeyine uyarlanmıştır. Bu uyarlama doğrultusunda adı geçen masal metin uyarlama tekniklerinden sadeleştirme, genişletme ve kolaylaştırma yöntemleriyle B1 düzeyine indirgenmiştir. Sadeleştirme işleminde hem sezgisel hem de yapısal yaklaşım bir arada uygulanmıştır. Masalın giriş ve sonuç bölümüne sezgisel yaklaşım temel alınarak içerik sadeleştirme işlemi yapılmıştır. Genişletme işleminde bazı düzey üstü kelime ve kelime gruplarının metinden çıkartılması yerine bu kelime ve kelime gruplarını açıklayıcı bağlamlar eklenmiştir. Genişletme işlemi uygulanan kelime ve kelime grupları kırmızı renkle verilmiştir. Kolaylaştırma işleminde ise metinde geçen düzey üstü kelimelerin açıklamalarının yer aldığı bir sözlükçe oluşturulmuştur. Bu çalışmanın, halk edebiyatı mahsulleri olan destan, efsane, masal ve halk hikâyesi gibi anlatıların metin uyarlama tekniklerinden yararlanılarak yeni metin uyarlamalarına yol göstereceği öngörülmektedir.