Wychowanie moralne czy nauczanie moralno-etyczne? Rozważanie o zadaniach oświaty publicznej

Abstract

WYCHOWANIE MORALNE CZY NAUCZANIE MORALNO --ETYCZNE? ROZWAŻANIE O ZADANIACH OŚWIATY PUBLICZNEJStreszczenie: W prezentowanym tekście autorzy zastanawiają się nad zadaniami oświaty publicznej w zakresie edukacji moralnej. Szukają rozstrzygnięcia dylematu między domowym wychowaniem moralnym a szkolnym nauczaniem moralno-etycznym. W ich rozważaniach kluczową rolę odgrywa usytuowanie edukacji moralnej w sferze publicznej i koncepcja nauczania wychowującego J.F. Herbarta. Na tym tle analizują teoretyczne wskazania dotyczące prowadzenia lekcji etyki w gimnazjum.Słowa kluczowe: edukacja moralna, wychowanie, nauczanie, lekcje etyki.W niniejszym artykule chcemy rozważyć kwestię zawartą w tytule i wskazać kierunek, w którym naszym zdaniem należy poszukiwać jej rozstrzygnięcia. Oczywiście nasze spojrzenie nie zawęża się tylko do państwowych placówek oświatowych, lecz obejmuje również te prowadzone przez podmioty niepaństwowe. Za pomocą zwrotu "oświata publiczna" chcemy wskazać na społeczny mandat, jaki mają do wypełnienia instytucje oświatowe niezależnie od tego, przez jakie organy są prowadzone. Szukając odpowiedzi na tytułowe pytanie, zaprezentujemy nasze przemyślenia w czterech punktach. Najpierw odwołamy się do -jak nam się wydaje -wciąż żywej starogreckiej tradycji myślenia o edukacji, zgodnie z którą wychowanie prywatne (rodzinne) i wychowanie państwowe (oświata publiczna) stanowią odrębne obszary działania pedagogicznego. W drugim punkcie przedstawimy Herbartowską ideę nauczania przez wychowanie, inaczej mówiąc, nauczania wychowującego, jako próbę pogodzenia obu tych obszarów. Następnie zostaną zrekonstruowane trzy typy nauczania etyki, które dominują w polskich gimnazjach. Na tej podstawie w czwartym punkcie sformułujemy kilka postulatów odnośnie do wychowania moralnego i kształcenia moralno-etycznego w warunkach szkolnych.