Wong Kar Wai Filmlerinde Sesin Anlatıya Etkisi: Hong Kong Ekspresi ve Düşkün Melekler Örneği,

Abstract

Sinemada anlatının temel unsurları öykü ve olay örgüsüdür. Filmlerde olay örgüsü, mekân, ses, kamera açıları ve kurgunun etkin bir şekilde kullanılmasıyla şekillenir. Sesli filmlerin ilk döneminde sinemacılar sese, sinemayı tiyatroya yaklaştıracağını düşündükleri için mesafeli yaklaşmışlardır. Ancak ilerleyen yıllarda bazı sinemacılar sesi film anlatısı için yaratıcı bir şekilde kullanmaya çalışmış, sinemada yeni anlatım yöntemleri ortaya çıkarmışlardır. Bu yöntemlerle çekilen filmlerde ses, çerçevenin sınırladığı uzamsal alanı aşmış, sinemanın zaman uzamını genişletmiştir. Sinemada zamansal ve uzamsal sınırlamayı ortadan kaldırmanın en etkili yöntemlerinden biri üst sestir. Üst ses, olay örgüsünün işlenişi sırasında sınırlılık ve öznellik kavramlarını kullanarak seyirciye hikâye hakkında bilgi vermekte, sahne sıralarını değiştirerek film akışını önemli ölçüde etkilemektedir. Sinemada anlatı üzerine yapılan çalışmalarda, Mihail Bahtin’in aslında edebiyat metinlerindeki zaman-uzam kavramını inceleyerek ortaya koyduğu kronotop kavramı öne çıkmaktadır. Pek çok film kuramcısı kronotopun sinema filmlerinin anlatısında daha somut bir şekilde görülebildiği konusunda birleşmiştir. Sinemada zaman-uzam çekim ölçekleri, kurgu, karakterlerin ilişkilerinin yanı sıra üst sesle de somutlaştırılmaktadır. Üst sesin film anlatısında kullanılması, hikâyenin kimin tarafından anlatıldığını önemli bir konu haline getirmiştir. Sinemada üst ses anlatıcıları film içerisinde bulunan karakterler ya da hikâyeyi uzaktan izleyip aktaranlardır. Üst ses etkili bir şekilde kullanıldığında filmlerin zamanı ve uzamını da şekillendirmektedir. Wong Kar Wai filmlerinde üst ses ve mekân, karakterlerin hikayeleri ve ilişkilerinin ifade edilmesinde en önemli unsurlardır. Bu çalışmanın amacı Wong Kaw Wai sinemasında üst sesin filmin anlatısını ne şekilde etkilediğini ortaya koymaktır. Bu doğrultuda Wong Kar Wai’nin ilk dönem filmlerinden Chunking Express ve Fallen Angels, Bakhtin’in kronotop kuramıyla birlikte karşılaştırmalı olarak çözümlenmiştir.