Wolność według Hannibala. Historiograficzna wizja polityki kartagińskiej wobec miast Italii (218–210 p.n.e.)

Abstract

Prezentowany tekst stanowi próbę rekonstrukcji mechanizmu kreowania przez Kartagińczyków hellenistycznej propagandy wolnościowej w miastach Italii w latach 218-210 p.n.e., czyli wtedy, kiedy odniesienie przez Kartagińczyków zwycięstwa nad Rzymem było jeszcze możliwe. Ponieważ źródła antyczne upatrywały sukcesu Hannibala w zerwaniu przyjaźni (amicitia) sprzymierzeńców z Rzymem, wykreowany obraz działań kartagińskich przyporządkowany został tej tezie. Artykuł stanowi zatem próbę odpowiedzi na pytanie o efektywność wykorzystania propagandowego sloganu wolności (ἐλευθερία) wobec miast Italii. W odniesieniu do rozgrywających się tam wydarzeń lat 218-210 p.n.e. autor dochodzi do wniosku, że w istocie w wyniku szeregu działań Hannibala (w tym również propagandy wolnościowej) nastąpiło nadwątlenie spoistości federacji Italskiej. Metody przy pomocy których Kartagińczyk lansował propagandę wolnościową w dużej mierze zależały od zastanych okoliczności i skorelowane były z obserwacją dynamiki sytuacji w Italii. Aktywność kartagińskiego dowódcy opierała się na ekonomicznym podejściu do gospodarowania własnym potencjałem militarnym, dlatego działania propagandowe oparte o ἐλευθερία wychodziły naprzeciw tym zamierzeniom. Kiedy metody te stawały się zawodne, działający w Italii Kartagińczycy coraz częściej uciekali się do osobliwego kreowania zapotrzebowania na wolność przy pomocy strachu.