Who Is Minding the Young Children of Working Women in Türki̇ye

Abstract

Türkiye’nin kalkınma planlarında ve çeşitli uluslararası kuruluşlar tarafından küçük çocukların erken çocukluk döneminde kayıtlı bakım hizmeti almasının gerekliliği; kadın istihdamının arttırılması, ebeveynlerin iş-yaşam dengesinin sağlanması ve çocukların daha nitelikli erken çocukluk eğitimi alması gibi amaçlarla vurgulanmaktadır. Bu araştırmanın amacı Türkiye’deki çocuk bakım alternatiflerinin ebeveynler tarafından tercihini etkileyen faktörlerin belirlenmesi, özellikle kurumsal bakım ve evde çocuk bakım hizmetleri yoluyla bakılan çocukların oranlarının zaman içinde nasıl bir değişim gösterdiğinin incelenmesidir. Bu amaçla, çalışmada Türkiye’de yaşayan kadınları temsil eden bir örnekleme sahip olan Türkiye Nüfus ve Sağlık araştırmasının 2003-2018 yılları arasında yapılmış 4 dalgasının fert düzeyindeki verileri kullanılmıştır. Çocuk bakım tercihlerini açıklamak için çok kategorili lojit regresyon modeli kullanılmıştır. Araştırma sonuçları çalışan annelerin çocuk bakımını kabaca (~%60) 3 kadının sağladığını göstermektedir. Bunlar; anne, anneanne ve babaannedir. Mevcut çalışmanın sonuçları kreşler ve anaokullarında sağlanan kurumsal bakımın, çalışan kadınların çoğunluğu tarafından tercih edilmediği veya edilemediğini göstermektedir. 2018 yılı itibariyle 0-5 yaş arası çocuğa sahip olan çalışan kadınların sadece %12’sinin kurumsal bakımı tercih ettikleri görülmektedir. Bununla birlikte zaman içinde kurumsal bakımın tercih edilme oranlarında artış olduğu da dikkat çekmektedir. Kurumsal bakım tercih olasılığını artıran faktörler çocuğun yaşı, ailenin ekonomik durumu ve annenin eğitim düzeyidir. Annenin ücretsiz aile işçisi olarak çalışması ve hanedeki toplam birey sayısı kurumsal bakım tercihini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu faktörler regresyon modelinde hesaba katıldığında bölgelerin katsayıları büyük ölçüde istatistiksel olarak anlamsız hale gelmiştir. Bu sonuç kurumsal bakım tercihlerinin bölgeler arasındaki kültürel farklılıklar ile açıklanamayacağını; bakım tercihini belirleyen unsurların annenin ekonomik kaynakları ve eğitimi ile ilişkilendirilebileceğini düşündürmektedir