Wezwanie kairotyczne: „Jest chwila, że trzeba wszystkim iść”. Propozycja tropu interpretacyjnego „Krzyżowców” Zofii Kossak-Szczuckiej

Abstract

Epopeja Zofii Kossak-Szczuckiej o czasach wypraw krzyżowych przynosi znacznie więcej niż tylko porywający literacko obraz sięgający wielkich tradycji pisarstwa historycznego, poczynając od XIX-wiecznych utworów Sienkiewicza, Kraszewskiego (zob. Ratajczak 2006;; przynosi własną, oryginalną wariację na ważny, ambiwalentnie interpretowany temat historyczny 2 . Pisarka uważała, że w dziedzictwie historii 3 należy szukać uniwersalnych wskazówek dla ludzkości pogrążonej w kryzysie religijnym i chaosie moralnym.Badaczka zagadnień religijności Kossak-Szczuckiej, Maria Jolanta Olszewska, trafnie zauważa:A zatem w pisarstwie historycznym Zofii Kossak dyskursy -historyczny i ideologiczny -wzajemnie się warunkują, stąd obraz świata przedstawionego w jej powieściach oscyluje pomiędzy realizmem a idealizmem. Można powiedzieć, że Kossak-Szczucka przeciwstawiła całościowy obraz historii, dającej się wyrazić za pomocą figury katedry, historii prezentowanej za pomocą figury metropolii, a więc nieciągłej, fragmentarycznej, sprywatyzowanej, będącej niespójnym zbiorem mikrohistorii. Tak więc w rozumieniu autorki Legnickiego Pola historia nie posiada swej autonomii, nie jest bowiem wyłącznym dziełem człowieka, tylko jako res sacra powinna być odczytywana jako gesta Dei. Dlatego w przypadku jej pisarstwa historycznego należałoby mówić o teologii dziejów (Olszewska 2017).