W poszukiwaniu niekapitalistycznych paradygmatów rozwoju wsi: przykład turystyki na obszarach wiejskich województwa łódzkiego

Abstract

Celem artykułu jest przedstawienie założeń ontologicznych właścicieli i osób zarządzających różnymi rodzajami obiektów noclegowych na obszarach wiejskich; zróżnicowane ontologie otwierają obszary wiejskie o funkcji turystycznej na odmienne paradygmaty rozwoju. Przeprowadzone badania odpowiadają na dwa zasadnicze pytania badawcze, tj. 1) jakie paradygmaty rozwoju są identyfikowalne na obszarach wiejskich oraz 2) jakie jest znaczenie czynnika osobistego i społecznego dla rozwoju obszarów wiejskich w ramach zróżnicowanych ontologii rozwoju. Główną metodą jakościową zastosowaną na potrzeby niniejszego badania były strukturyzowane indywidualne wywiady pogłębione. Przeprowadzono je w 2019 r. z 14 właścicielami i osobami zarządzającymi obiektami noclegowymi zlokalizowanymi w województwie łódzkim. Zdefiniowanie pojęcia rozwoju dla uczestników badania nie było proste. Bezpośrednie odniesienia do neoliberalnego paradygmatu wzrostu gospodarczego (zwiększenie obłożenia, wzrost przychodów, zwiększenie liczby oferowanych miejsc noclegowych) pojawiły się w opiniach menedżerów obiektów hotelowych czy ośrodków szkoleniowo-wypoczynkowych. Właściciele gospodarstw agroturystycznych koncentrowali się natomiast na elementach takich jak jakość życia na wsi czy budowanie dobrych relacji z mieszkańcami i turystami. Nie znaczy to jednak, że wartości te były obce menedżerom obiektów komercyjnych. Zarówno oni, jak i właściciele obiektów noclegowych są „agentami zmiany”: odrzucają monofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich, utożsamiają się często z niekapitalistycznymi paradygmatami rozwoju, pośredniczą w relacjach między turystami a lokalnymi społecznościami, umiejętnie korzystają z lokalnego kapitału ludzkiego i społecznego oraz przyczyniają się do jego rozwoju.