W cieniu idealizmu. Pojęcie fantazji w dwóch rysach historycznoliterackich lat 60. XIX wieku .

Abstract

bliska temu artykułowi jest propozycja historii pojęć Reinharta Kosellecka. Teoretyczny fundament niemieckiego historyka stanowi "twierdzenie antropologiczne", podług którego pojęcia traktuje on jako wielowarstwowy "kondensat językowy" potrzebny, abyśmy "mogli doświadczać lub zbierać doświadczenia i włączać je w nasze życie [...]. Potrzebujemy ich, aby zatrzymać uciekające doświadczenia, aby wiedzieć, co się zdarzyło, i aby zachować przeszłość w naszym języku"; R. Koselleck, Dzieje pojęć. Studia z semantyki i pragmatyki języka społeczno-politycznego, przeł. J. Merecki, W. Kunicki, Warszawa 2009, s. 59. Co ważne w kontekście niniejszego artykułu, badacz stwierdza także, że nowoczesne pojęcia są z natury sporne, ich znaczenie rodzi się bowiem w ogniu dyskusji. Dlatego też historia pojęć "pyta przede wszystkim, kiedy, gdzie, przez kogo, dla kogo i jak zostają pojęte określone intencje lub stany rzeczy"; tamże, s. 104.4 Por. P. Chmielowski, Geneza fantazji. Szkic psychologiczny, Warszawa 1873.