Üstün Zekâlı Çocuklar ve Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu İlişkisi

Abstract

Öz: Üstün zekâlı çocuklar duyarlı bir sinir sistemine sahip olmaları nedeniyle normal çocuklardan farklı birtakım özelliklere sahiptirler. Bu farklılık kendini genellikle hareketli olma, çok fazla soru sorma, tartışma eğilimi, otoriteyi sorgulama ve bağımsız davranma şeklinde göstermektedir. Bu durum özellikle okullar gibi yapılandırılmış ve tekrarlara sık yer verilen ortamlarda şiddetini daha da arttırmaktadır. Sonuçta bu farklılıklar üstün zekâlı çocukların Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna (DEHB) sahip şeklinde etiketlenmelerine ve yanlış tanı almalarına neden olmaktadır. Bununla birlikte üstün zekâlı olup, aynı zamanda DEHB'e sahip olan iki kere farklı çocukların olması da söz konusudur. Ülkemiz alan yazınında hem üstünlerle ilgili hem de üstün olup DEHB'e sahip çocuklarla ilgili yeterli verinin bulunmaması; bu çocukların doğru tanılanması ve yönlendirilmesi konusunda sıkıntıya neden olmaktadır. Bu araştırmada amaç üstün zekâ ve DEHB kavramlarını karmaşıklık yaratan noktalarıyla ele alarak; üstün zekâlı ve aynı zamanda DEHB'e sahip olma durumunu netleştirmek ve tanılamaların özellikle de yönlendirme ve tedavilerin doğru yapılmasına katkıda bulunmaktır. Bu sebeple DEHB, Üstün Zekâ, DEHB davranışları, Üstün davranışları ve Üstün DEHB'li davranışları mevcut literatür ışığında açıklığa kavuşturulurken; bu üç grubun akademik ve sosyal-duygusal özellikleri tartışılmış; Üstün ve DEHB'i olan iki kere farklı çocukların özellikleri ve tanı-tedavilerine yönelik çözüm önerileri üzerinde durulmuştur. Anahtar Kelimeler: Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), üstün zekâ, iki kere farklı çocuklar, üstün zekâ ve DEHB

The Effect of the Box Games on Attention and Creativity of Gifted and Talented Students

“…Severek ilgilendikleri konularda çok uzun süre boyunca dikkatlerini toplayabilmeleri, fazlasıyla kararlı olmaları, konsantrasyonlarının dışsal faktörlerce kesilmesinden hoşlanmamaları onların dikkat konusundaki ayırıcı özelliklerindendir (Ataman, 2004b). Özel yetenekli çocuklarda görülen hareketlilik, çok soru sorma ve tartışma, bağımsız hareket etmeyi sevme ve otoriteyi sorgulama eğilimleri onların çoğu zaman dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarla karıştırılmalarına ve yanlış tanı almalarına da neden olabilmektedir (Kaplan Sayı, 2018). Bununla birlikte, bazen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile özel yetenek birlikte bulunabilmektedir (Kargı ve Akman, 2003).…”

Review of Studies for Twice Exceptional Individuals with Learning Disabilities and Giftedness

“…Araştırma sonucunda yazarlar, 2f bireylerin özelliklerinin iyi bilinmesini, zayıf ve güçlü yönlerinin belirlenmesini ve bu bireylerin gereksinimleri doğrultusunda eğitim ortamlarının oluşturulması gerektiğini vurgulamaktadır. Kaplan-Sayı (2018) araştırmasında, üstün zekâ ve DEHB kavramlarını açıklayarak; üstün zekâlı ve DEHB'e sahip olma durumunu netleştirerek alanyazına katkıda bulunmayı amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusunda bu bireylerin akademik ve sosyal-duygusal özelliklerini açıklayarak üstün zekâlı ve DEHB'i olan iki kere farklı çocukların özellikleri ve tanılanmalarına yönelik öneriler sunmuştur.…”