Üreme Adaleti Perspektifinden Türkiye’de Üreme ve Doğurganlık Politikalarına Bakış

Abstract

Bu makale beyaz olmayan kadınların deneyimlerini göz ardı eden ana akım üreme hakları hareketine alternatif olarak ortaya çıkmış olan üreme adaleti (reproductive justice) kavramını ele alarak bu kavramın Türkiye bağlamında üreme ve doğurganlık politikalarını incelemek için bize ne sunduğunu tartışmaya davet ediyor. Bu amaçla ayrıcalıklı grupların çıkarlarını önceleyen “tercih” söyleminden daha kapsayıcı olan toplumsal adalet çerçevesine geçişle temsil edilen üreme adaleti kavramı üç ana başlık altında inceleniyor: çocuk sahibi olmama hakkı, çocuk sahibi olma hakkı, çocukları güvenli ve sağlıklı yetiştirme hakkı. Toplumsal adalet kapsamında üç ana başlık tarafından altı çizilen tema ise var olan hakların bütün bireylere erişilebilir ve uygulanabilir olması gerekliliğidir. Türkiye'de yakın dönemde gerçekleşen politik söylemler ve pratikler üzerinden ele alınan bu başlıkların her biri üreme siyasetine dair tartışmaların odağını kürtaj ve doğum kontrolünün ötesine taşımayı amaçlıyor. Makale üreme adaleti çerçevesinin hem değinmekte sınırlı kaldığı alanlara hem de potansiyellerine işaret ediyor.