Undi̇ne Fi̇lmi̇ni̇n Su İmajlarindan Hareketle Sivi Algilanimin İmkânini Tartişmak

Abstract

Bu çalışma, Gilles Deleuze'ün Hareket-İmaj adlı eserinde ortaya koyduğu sıvı algılanım ve kökensel dünya kavramları bağlamında Undine (Christian Petzold, 2020) filminin su imajlarını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Su imajlar, suyun görüntüsünü ve suyun hareketini içeren imajlar olarak tanımlanmıştır. Karanın katılığının karşısına suyun akışkanlığını koyan, birçok farklı bakış noktasına sahip olabilen merkezsiz bu imajlar, alışılmadık bir etkileşimi mümkün kılmakta, aynı zamanda su dünyasının kökensel izlerini hatırlatmaktadır. Dişi bir su perisi olarak tanımlanabilecek Undine'nin hikayesi, bugüne kadar Petzold gibi birçok farklı sanatçıya ilham kaynağı olmuştur. Bunlar arasında Ingeborg Bachmann'ın "Undine Gidiyor" adlı hikâyesi, özne-nesne geçişlerine izin veren yapısıyla Undine anlatılarını ters yüz ettiği için önemli bir yere sahiptir. Petzold, filminin senaryosunu yazarken bu öyküden etkilendiğini dile getirmektedir. Bununla birlikte Delezue de hareket imajın krizine işaret ederken edebiyattaki yeni anlatı tarzlarının sinema üzerindeki etkisinden bahsetmektedir. Tüm bu bağlamlardan hareketle, çalışmada şu soruların yanıtı aranmıştır: Bachamnn'ın öyküsünün Petzold'daki karşılığı bizi hangi imajlara götürür? Filmin hâkim göstergesi olan sıvı algılanımın belirsiz bir referans merkezine göre değişen akışkan imajları ve kökensel bir dünya olarak suyun imajları, Undine filmine öyküdekine benzer bir açılım sağlar mı? Bu sorulardan yola çıkarak filmde su imajların açtığı özgürlük alanı incelenmiş, Deleuze'ün kitabında ele aldığı filmlerle olan kesişmeler ortaya koymuştur. Sonuç olarak, Undine filmi ile Deleuze'ün kavramları arasında yeni ilişkiler kurmayı deneyen bu çalışmada üç farklı ilişki ekseni kurulmuştur. Bunlardan ilki filmin renk-imajlarının sıvı algılanım ile ilişkisini; ikincisi Delezue'ün kitabında sıvı algılanım kavramı çerçevesinde değinmediği Undine filmine özgü bir bağlantı olarak kökensel dünya-itki-imaj-sıvı algılanım ilişkisini; üçüncüsü, filmdeki sıvı algılanımın, diğer hareket imaj kategorileri ve onların göstergeleriyle kurduğu ilişkiyi içermektedir. Bu üç eksen, çalışmanın problematiği bağlamında Undine filminin kendine özgü evrenini açmamıza ve filmin su imajlarını tartışmamıza imkân vermiştir.