Uluslararasi İnsancil Hukuk İnsansiz Hava Araçlarinin Kullanildiği Operasyonlarda Şeffaflik Yükümlülüğü Yaratir Mi?

Abstract

İnsansız hava araçlarının silahlı çatışmalarda aktif olarak kullanılmaya başlanmasıyla beraber saldırıların hukuki dayanağının açıklanması, hedeflerin kimliğinin belirlenmesi, sivil kayıpların kamuoyuyla paylaşılması, tarafsız ve etkin soruşturmaların yürütülmesine yönelik endişeler giderek artmaktadır. Bu gerekçelerle, şeffaflık eksikliği insansız hava araçlarının kullanıldığı operasyonlarda hayati bir konumdadır. Uluslararası insancıl hukuk devletlere açık bir şeffaflık yükümlülüğü getirmemektedir. Ancak uluslararası toplumda şeffaflığın sağlanmasına yönelik bir eğilim bulunmaktadır. Bu makale uluslararası insancıl hukukta şeffaflık yükümlülüğünün hukuki temellerini araştırmaktadır. Cenevre Sözleşmeleri’nin Ortak 1. Maddesinde yer alan saygı gösterme, saygı gösterilmesini sağlama ve soruşturma görevinin şeffaflık yükümlülüğü için bir temel oluşturduğu savunulmaktadır. Etkili başvuru hakkı ve hakikat hakkı, şeffaflık yükümlülüğüne doğru bir yönelim yarattığı için makalede incelenmektedir. Şeffaflık yükümlülüğünün hukukun üstünlüğünün sağlanmasında öneme sahip olduğu gerekçesiyle, bu makalenin araştırma sonuçları uluslararası insancıl hukukta şeffaflık için bir hukuki temel oluşturmayı amaçlamaktadır.