Uluslararası Anlaşmalarda Hukuken Bağlanma Kastının Tespiti: Kapsamlı Ortak Eylem Planı Özelinde Bir İnceleme

Abstract

Devletler arasında yapılan uluslararası anlaşmaların sayısı her geçen gün artmaktadır. Bununla birlikte, meydana gelen tüm anlaşmaların hukuken bağlayıcı olduğunu söylemek mümkün değildir. Uluslararası hukuk açısından, bir anlaşmanın hukuken bağlayıcı olup olmadığı son derece önemli bir meseledir. Nitekim bir anlaşmayla ilgili ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkların uluslararası hukuk meselesi olup olmaması anlaşmanın hukuki bağlayıcılığı ile yakından ilgilidir. Anlaşmanın hukuki bağlayıcılığı tarafların hukuken bağlanma kastı doğrultusunda tespit edilir ve söz konusu anlaşmayla ilgili çıkabilecek uyuşmazlıklara uygulanacak kuralların belirlenmesini sağlar. Herhangi bir şekilde ifade edilebilen hukuken bağlanma kastının belirlenmesinde geçerli olan kesin bir ölçüt bulunmamakla beraber bu konuda yol gösterici olan pek çok kriter bulunmaktadır. P5+1 devletleri ile İran arasında yapılmış olan Kapsamlı Ortak Eylem Planı bu kriterler çerçevesinde değerlendirildiğinde ortaya çıkan sonuç söz konusu anlaşmanın hukuken bağlayıcı bir nitelik taşımadığıdır. Bu durum Kapsamlı Ortak Eylem Planı ile ilgili uyuşmazlıkları andlaşmalar hukuku çerçevesi dışında bırakmaktadır.