Ulusallık ve Evrensellik Tartışmaları Bağlamında Türkiye’nin Uluslararası Sergilerde ve Bienallerde Temsili (1950-1970)

Abstract

Bu makale, ulusallık ve evrensellik konusunu, Türkiye'nin 1950---1970 arası ülke düzeyinde temsil edildiği uluslararası bienaller ve sergiler üzerinden modern sanatta tartışmayı amaçlamakta; Türkiye'nin uluslararası alandaki temsilinin, Türk ve yabancı sanat eleştirmenleri, sanat tarihçileri, küratörler tarafından nasıl değerlendirildiğini ele almaktadır. Türkiye 1950'li yıllarda ülke olarak temsil edildiği Venedik, São Paulo, Paris, Ljubljana Grafik Sanatlar Bienali gibi kuzey ve güney bienallerine 1960'lı yıllarda da katılmaya devam etmiş, 1966'da Tahran Bienaline katılımında olduğu gibi farklı coğrafyalardaki bienallerde de temsil edilmiştir. Bienallerin yanında Doğu'da ve Batı'da düzenlenen Türk sanatı konulu sergiler de aynı dönemde Türk ve yabancı eleştirmenlerin ilgisini çekmiştir. Tanzimat dönemi batılılaşmadan ve Cumhuriyet'in kuruluşunun ardından devam eden Batı etkisi, özgünlük, yerellik ve evrensellik tartışmalarının 1950---1970 arasında da, küreselleşme dönemini önceleyerek ele alındığı gözlenir. Makale, Türkiye'nin uluslararası sergilerdeki yerinin, Türk sanatının oryantalist, batı merkezci bakış açısıyla değerlendirilmesinin sorunlarını, ulusallık--yerellik---evrensellik tartışmalarını, uluslararası bienallerle ilgili yazışmalar, sergi eleştiri metinleri, kataloglar gibi birincil kaynakları kullanarak incelemektedir.