UKRAYNA ORTAOKUL ve LİSE TARİH DERS KİTAPLARINDA TÜRKLER

Abstract

Öz: Ukrayna okullarında tarih dersi 5-11. sınıflar arasında verilmektedir. Bu dersler Ukrayna tarihi ve dünya tarihi şeklinde iki ayrı ders olarak okutulmaktadır. Bu makalede ders kitaplarında Türkler hakkında bilgiler ve öğrenciler üzerine oluşması muhtemel Türk imajı ortaya konulmuştur. Çalışmada tüm sınıflara ait her iki tarih dersinin hali hazırda güncel olan kitapları incelenmiş olup, kitapların bir kısmı bizzat ilgili ülkeden temin edilmiş, bir kısmına ise eğitim bakanlığının resmi internet sitesinden ulaşılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle incelenmiş, örneklemler doğrudan sunulmuştur. Müfredat aynı olmasına rağmen, yazarlar arasında zaman zaman farklı yaklaşımların olduğu tespit edildiğinden, aynı sınıfın farklı yazarlara ait mevcut ders kitaplarına ulaşılmıştır. Kitaplarda Türklerle ilgili hem yazılı hem de resim harita şeklinde bir hayli görsel bilgi mevcuttur. Bu görsellerin de büyük bir kısmının (esir alınan küçük çocuk, eli kanlı Osmanlı padişahı gibi) olumsuz bir imaj oluşturmaya yönelik olarak seçilmiş olduğu görülmektedir. Osmanlı tarihinin daha ayrıntılı anlatıldığı ders kitaplarında bazı konuların nispeten tarafsız bir yaklaşımla yazıldığı görülmekle birlikte genel itibarıyla Türk tarihi ile ilgili olumsuz ve ön yargılı olarak baktıklarını söylemek mümkündür.

Perceptions of War-Peace and Ukraine-Russia in Textbooks Corresponding to Russia and Ukraine Social Studies Course

“…Civics is taught in grades 5 and 7, and social science (social studies) in grades 6-11 (Akhan, et al, 2019). When the teaching of social studies in the Ukrainian education system is analyzed, it is seen that history course is taught as one course in primary schools and as two courses called Ukrainian History and World History in middle and high schools (Arabacı, 2019). In the Ukrainian education system courses corresponding to social studies are history, geography, health, safety, and welfare courses.…”

“…It is seen that the studies conducted within the scope of war and peace focus on the concepts of war and peace, views on these concepts, their status in curricula, textbooks, history and social studies textbooks, and student and teacher views on these situations (Korostelina, 2023;Güzelyurt 2022;Saba, Irshad & Shehzad 2021;Öztop, Jaganjac & Efegil 2021;Egüz 2020;Jabbar & Betawi 2019;Karadeniz & Kaya 2017;Doğan & Kılınç 2014;İnan 2013;Aktaş 2012;Korostelina, 2010;Montgomery 2006;Oruç 2006). Various studies on the perceptions and images of different countries and nations towards each other have been encountered (Zotova 2021;Hanaba 2020;Şeker & İlhan, 2020;Arabacı 2019;Şahingöz & Bilalli, 2018;Cengiz & Şimşek 2017;Kaya & Topçu 2017;Konukhov 2017;Balta & Demir 2016;Erözden 2014;Bozkuş 2014;Janmaat 2007;Safran & Ata, 1996. ) In the literature, only a few studies are comparing the concepts of war and peace, their images, and the country-nation images of these two countries towards each other in the textbooks taught within the scope of social studies courses of two countries that are currently at war.…”