W 艣wiecie ro艣lin i zwierz膮t bardzo wa偶n膮 rol臋 w funkcjonowaniu organizmu odgrywaj膮 rytmy biologiczne. Rytmy biologiczne s膮 to cykliczne zjawiska naprzemiennego, okresowego nasilania si臋 i hamowania proces贸w 偶yciowych, np. wyst臋puj膮cych u zwierz膮t cykl贸w snu i czuwania, termoregulacji, pobierania pokarmu, ci艣nienia krwi, oddychania, wylinki, pierzenia, nie艣no艣ci (6, 14, 25-27, 29, 55, 56, 87). Cz臋stotliwo艣膰 cyklu r贸偶nych proces贸w biologicznych mo偶e si臋 waha膰 od sekund przez minuty, dni, a偶 do miesi臋cy. Rytmy biologiczne mog膮 by膰 endogenne -generowane przez wewn臋trzny zegar biologiczny organizmu oraz egzogenne -generowane przez cyklicznie zmieniaj膮ce si臋 warunki 艣rodowiskowe (np. 艣wiat艂o i ciemno艣膰, pory roku, wahania temperatury i wilgotno艣ci). U ptak贸w obiektem najcz臋stszych bada艅 s膮 obecnie rytmy dobowe (np. rytm aktywno艣ci lokomotorycznej, pobierania pokarmu, snu i czuwania, sekrecji melatoniny) oraz roczne -sezonowe (np. reprodukcji, migracji, hibernacji, pierzenia, 艣piewu), generowane przez wewn臋trzny zegar biologiczny, kt贸rego aktywno艣膰 jest synchronizowana z zewn臋trznymi warunkami o艣wietlenia (14,21,55,56,66). Cykliczne procesy 偶yciowe synchronizowane ze 艣wiat艂em otoczenia nazywane s膮 tak偶e procesami lub odpowiedziami chronobiologicznymi. Wewn臋trzny zegar biologiczny sk艂ada si臋 z trzech podstawowych element贸w: sensorycznego systemu wej艣cia (tworzonego przez fotoreceptory), systemu gen贸w zegarowych (oscylator) oraz efektorowego systemu wyj艣cia (reprezentowanego przez produkty gen贸w odpowiedzialne za bezpo艣rednie efekty biologiczne) (55, 56). Oscylator jest "sercem" zegara biologicznego, generuje pojawienie si臋 cyklicznie powtarzaj膮cych si臋 okres贸w na przemian podwy偶szonego i obni偶onego poziomu r贸偶nych zwi膮zk贸w chemicznych, kt贸rych rytm wydzielania jest "dopasowany" do okre艣lonej