Tussen kapel en kerk: een archeologische kijk op de evolutie van de dorpskern van Moorsel (10de-20ste eeuw) (Aalst, prov. Oost-Vlaanderen).

Abstract

met bijdragen van Brigitte Cooremans & Mare Van Strydonck 1 InleidingAanduidingen over het bestaan van een vroeg-middeleeuws vrouwenklooster te Moorsel vinden we, zij het dan op zeer versluierde wijze, in de heiligenlevens van de H. Gudula en de H. Berlindis. Laatstgenoemde tekst plaatst de stichting van het klooster ongeveer in het midden van de 7de eeuw. Het heiligenleven van Gudula vermeldt daarentegen voor de 7de eeuw enkel een kerk. Het vrouwenklooster zou er volgens die tekst maar opgericht zijn na de verheffing en overbrenging van de relieken van Gudula (f 712) naar Moorsel. Het klooster kende een kortstondig bestaan tot het einde van de 10de eeuw, wanneer de relieken van Gudula naar Sint-Goriks te Brussel werden overgebracht'. Er zijn historisch-topografische aanwijzingen dat de kloostergrondvesten zich onder het huidige dorpsplein zouden uitstrekken. Het dorp zelf is gesitueerd op de zuidrand van een belangrijke heuvelrug (fig. 1). Aan de voet van die heuvel, langs de Molenbeek, ligt het Hof te Eksel (fig. 1: 4), een motte die door de heren van Moorsel in de eerste helft van de 12de eeuw werd opgeworpen 2 .De afbraak van huizenblok 11-13 op het dorpsplein van Moorsel (fig. 1: 1) bood in het najaar van 1987 een onverwachte kans op onderzoek. Vooraleer het Gemeentekrediet er met de bouw van een filiaal startte, kreeg de toenmalige Nationale Dienst voor Opgravingen de toelating om een noodopgraving uit te voeren 3 . Het bedoelde huizenblok is gesitueerd tussen de ISde-eeuwse Gudulakapel (fig. 1:3), een mogelijke herinnering aan het voormalige klooster, en de Sint-Martinus-parochiekerk (fig. 1: 2) die zich net buiten het dorpsplein bevindt (fig. 2). Gedurende drie maanden (sept.-nov.) werd een areaal

Wat schaft het bot? Een vergelijkend onderzoek naar eetgewoonten en indicatoren voor sociale gelaagdheid van stedelijke en landelijke populaties in Zuid-Oost-Vlaanderen, aan de hand van stabiel isotopenonderzoek op menselijk botmateriaal

“…De oudste beschikbare dateringen in deze zone gaan slechts terug tot de 10de, begin 11de eeuw. Met de beschikbare archeologische gegevens lijkt het er zelfs op dat de kapel er maar gekomen is op het moment dat de zone rond de kerk reeds geruime tijd in gebruik was als parochiekerk met bijhorend kerkhof (Klinkenborg et al 2010;De Groote et al 2008;Pieters et al 1999). De opgravingen leverden tevens belangrijke aanwijzingen voor de ouderdom van de huidige kerk, of minstens toch voor de sacraliteit van deze zone, die blijkens de resultaten teruggaat tot minstens de 8ste eeuw.…”

Laat- en postmiddeleeuwse sporen aan de Prieelstraat 15 te Asse (Vlaams-Brabant). Eindverslag van een toevalsvondst

“…43 DeGroote 2018, 120-121, type 241A; De Groote et al 2009, 150 tabel 6, 161-162;Pieters et al 1999, 138-140. 44 De Groote et al 2019 7.61: 1.…”

Romeinse en vroegmiddeleeuwse sporen in de dorpskern van Lemberge (Prov. Oost-Vlaanderen)

“…21 Over het voorkomen en de mogelijke betekenis van heel kleine grafvelden zie De Clercq 2009, 347-351.22 De Clercq 2011, 247.23 De Clercq 2009, 346-347. 24 De Logi & Schynkel 2011De Logi & Van Cauwenbergh 2011;Pieters et al 1999.25 Hoorne & Heynssens 2014, 17-30.26 Hoorne & Heynssens 2014, 30-32.…”