Türkiye İktisat Kongresi’ni Lozan Görüşmeleri Üzerinden Okumak

Abstract

I. Dünya Savaşı sonunda Osmanlı İmparatorluğu’nun çözülmesi ve işgallerin başlaması, Anadolu’da yerel ve bölgesel direniş örgütlerini gündeme getirdi. Bu durum, mücadeleyi ulusal boyuta taşımaya çalışan Mustafa Kemal Paşa liderliğindeki askerî-bürokratik kadronun kitleyle bütünleşmesini kolaylaştırdı. Diğer bir ifadeyle, millî burjuvazinin ve etkin bir işçi sınıfının bulunmadığı Anadolu’da, askerî bürokratik kadro, geleneksel bir söylem ve dinsel bir ideolojinin kitle seferberliğinde etkili olduğunun bilinciyle hareket etti. Anadolu’da millî egemenliğe dayalı bağımsız bir Türk ulus-devletinin kurulmasına yönelik anti-emperyalist bir mücadele yürütülürken, bir yandan da mücadele edilen devletlerin siyasal-toplumsal-ekonomik sisteminin benzeri bir yapı inşa edilmeye çalışıldı. Nitekim Mustafa Kemal Paşa’nın Başkomutan sıfatıyla dile getirdiği “Ordular İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!” emri, Yunan ordularının Anadolu’dan atılması dışında Akdeniz üzerinden mücadele edilen dünyayla buluşma iradesinin de bir göstergesiydi. Bu makalenin amacı, Millî Mücadeleyi yürüten koalisyonun niteliği ve ideolojisinin, mücadelenin gidişatını tayin ettiğini ortaya koymak ve bunu Lozan Görüşmelerinin ilk devresi ve İzmir’de toplanan iktisat kongresi üzerinden ele almaktır.