Türkiye de Üstün Zekâlılar ve Özel Yetenekliler Konusunda Yürütülmüş Tezlerin Tematik İncelenmesine Yönelik Bir Çalışma

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 2010 yılından itibaren üstün zekâlılar ve özel yetenekliler alanında yürütülmüş olan çalışmaları yıl, tür, konu, yaklaşım, model, örneklem, veri toplama aracı ve sonuçlar şeklinde 7 farklı başlık altında incelemek ve bu konu alanında araştırma yürütmeyi planlayan araştırmacılara yol göstermektir. Bu amaç doğrultusunda toplam 154 izinli teze ulaşılmış ve araştırma doküman analizi yöntemi kullanılarak yürütülmüştür. Üstün zekâlılar ve özel yetenekliler konusunda yürütülmüş tezlerin %68,83'ünün yüksek lisans %31,17'sinin doktora türünde olduğu ve yaklaşık %55,84'ünün (n=86) nicel yaklaşım, %25,97'sinin (n=40) nitel yaklaşım ve %18,18'inin (n=28) karma yaklaşım ile yürütüldüğü belirlenmiştir. Tüm çalışmalar göz önüne alındığında üstün zekâlılar ve özel yetenekli bireylerin özellikleri ve becerileri konusuna yönelik çalışmaların en yüksek orana sahip olduğu ve yöntem bağlamında Survey yönteminin ilk sırada geldiği görülmektedir. Araştırma türü olarak yüksek lisans tezlerinin oran ağırlığının doktora tezlerine daha fazla olmasına bağlı olarak üstün zekâlılar ve özel yetenekliler konusunda doktora seviyesinde çalışmalar yapılması önerilmektedir. Anahtar sözcükler: Üstün zekâlı ve özel yetenekli öğrenciler, yürütülen tezler, tematik inceleme

Türkiye’de Matematik Eğitimi Alanında Üstün Zekalılar ve Özel Yetenekliler Konusunda Yürütülmüş Tezlerin Tematik ve Yöntemsel Eğilimleri

“…Araştırmanın dikkat çekici bulgularından birisi de eğitim-öğretim faaliyetleri teması içerisinde yer verilen uygulama içerikli çalışmaların sayısının yeterli düzeyde olmadığının belirlenmesidir. Bu bulgu, alanyazında dile getirilen uygulamaya yönelik çalışmaların Türkiye'de yeterli düzeyde yapılmadığına yönelik söylemlerle de örtüşmektedir (Ayvacı & Bebek, 2019;Koçak, 2020). Bu yüzden matematik eğitiminde özellikle uygulama içerikli çalışmalara ağırlık verilmesi üstün zekalı ve yetenekli öğrencileri daha yakından tanıma fırsatı tanıyabilir.…”

“…Bu yüzden bu alanda çalışacak araştırmacıların araştırma konusu ve amacını iyi bir şekilde organize etmesinin çalışmalarına daha fazla derinlik katacağı düşünülmektedir. Nitekim alanyazın incelendiğinde üstün zekalı ve özel yetenekli bireylere yönelik yürütülen çalışmaların çoğunluğunda nicel yaklaşımların daha fazla kullanıldığı belirlenmiştir (Ayvacı & Bebek, 2019;Dönmez & İdin, 2017;Nacar, 2015;Özenç & Özenç, 2013). Elde edilen bulgular, alanyazındaki çalışma bulguları ile paralellik göstermektedir.…”

“…Nitekim üstün zekalı ve özel yetenekli bireylerin genel özellikleri dikkate alındığında birçok faktörün öğrenmeleri üzerinde önemli etkileri olduğu bilinmektedir (Brulles vd., 2010;Gagne, 2004;NAGC, 2008;Renzulli, 2012;Sak, 2014;Sternberg, 1997;VanTassel-Baska, 1997;Winner, 1996). Aynı zamanda elde edilen bu bulgu alanyazında üstün zekalı ve yetenekli öğrenciler üzerinde yürütülen benzer çalışma sonuçlarıyla da örtüşmektedir (Ayvacı & Bebek, 2019;Dönmez & İdin, 2017). Diğer yandan lisansüstü tezlerin veri analiz açıklamaları analiz edildiğinde, nicel betimsel ve nicel kestirimsel analizlerinden daha fazla yararlanıldığı belirlenmiştir.…”

“…Bunların dışında eleştirel düşünme, başarı, kaygı, öz-yeterlik, uzamsal yetenek, işlemsel düşünme, problem çözme, akıl yürütme, üstbilişsel farkındalık, akademik benlik, matematiksel düşünme, yaratıcılık, ispat yapma, tutum, erişi ve soru sorma becerileri gibi pek çok değişkenler yardımıyla ele alınan çalışmalar da bulunmaktadır (Akkaş, 2014;Altıntaş, 2009;Aygün, 2019;Boran, 2016;Dinamit, 2020;Durmaz, 2014;Ergut, 2019;Gürel, 2011;Hızlı, 2013;İnanır, 2019;Karataş, 2013;Kök, 2012;Taş, 2018;Taşkın, 2016;Yılmaz, 2019). Türkiye'de üstün zekalılar ve özel yetenekliler alanına yönelik çalışmalar günümüzde artmasına rağmen yürütülen çalışmalarda deneysel ve uygulamaya yönelik çalışmaların yeterli düzeyde olmadığı ve belirli çerçeveler dışına çıkamadığı belirtilmektedir (Ayvacı & Bebek, 2019;Koçak, 2020). Bu duruma dikkat çeken Nacar (2015), Türkiye'de matematik eğitimi alanında üstün zekalılar ve özel yeteneklileri konu edinen az sayıdaki çalışmalarda genellikle nicel yöntemin daha fazla tercih edildiğini ve t-testi ile nitel analizlerin sıklıkla kullanıldığını dile getirmektedir.…”

A Comparative Analysis of Gifted Education in Turkey and Singapore

“…Büyük Millet Meclisi, 2012: 6). Günümüzde Amerika, Çin, Rusya ve İsrail gibi bazı ülkeler bulundukları toplumlara yön veren bireylerin aktif azınlığı oluşturan üstün yetenekli öğrenciler arasından çıkması ve bu öğrencilerin yeteneklerini geliştirilmesine fırsat vermek, kapasitelerini verimli bir şekilde kullanmalarını sağlamak amacıyla üstün yetenekliler eğitimini ulusal öncelik haline getirmişlerdir (Ayvacı & Bebek, 2019).…”