Türkiye’de Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Hazırlanan Tarih Konulu Lisansüstü Tezlerdeki Eğilimler: Bir Meta-Sentez Çalışması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de sosyal bilgiler eğitimi içerisinde tarih ve tarih öğretimi konuları bağlamında yapılmış lisansüstü tez çalışmalarını ve bu tezlerdeki eğilimleri çeşitli değişkenler açısından kapsamlı bir şekilde incelemektir. Bu amaç doğrultusunda çalışmada nitel araştırma yaklaşımı kullanılmıştır. İncelenen 72 tez YÖK ulusal tez merkezinden elde edilmiştir. Verilerin analiz sürecinde öncelikle araştırmacılar tarafından her bir teze ait araştırma alt sorularını içeren bir künye belgesi/tez tanımlama kataloğu oluşturulmuştur. Veri analizinde MAXQDA 2020 nitel veri analiz programından yararlanılarak veriler alt amaçlar doğrultusunda tema ve kategorilere dönüştürülerek kodlanmış ve içerik analizi yapılmıştır. Tezler, yıl ve tez türü değişkenlerine göre, üniversite değişkenine göre, ele alınan konulara göre, amaçlarına göre, kullanılan araştırma yöntemlerine göre, çalışma grubu/örneklem açısından, veri toplama araçları açısından, verilerin analizinde kullanılan yöntemlere göre ve geliştirilen önerilere göre incelenmiştir. İncelenen lisansüstü tezlerde en fazla tez çalışmasının 2019 yılında yapıldığı, konuların öğretiminde çoğunlukla öğretmen görüşlerinin tercih edildiği, tezlerin yöntem açısından oldukça yetersiz olduğu ve önemli bir kısmında yöntemin bulunmadığı, tez sayısının en çok olduğu üniversitelerin Marmara, Gazi ve Niğde üniversiteleri olduğu, en çok nitel araştırma desenlerinin ve görüşme formunun kullanıldığı ve genellikle öğretmenlere öneriler getirildiği görülmüştür.