Türkiye’de Seçimlerin Cinsiyeti: Cumhuriyetin İlk Yıllarından Günümüze Milletvekili Genel Seçimleri ve Kadın Temsili (1935-2018)

Abstract

Zeynep ŞAHİN  ÖZÇalışmada "Türkiye'de siyasette kadın temsil oranının hala yeterli seviyede olmadığı" sorunsalının, Cumhuriyet'in ilk yıllarından günümüze kadar olan süreçte milletvekili genel seçim sonuçları üzerinden sınanmasına odaklanılmıştır. Söz konusu seçimlerde kadın temsili oranlarının "seçilme" düzeyi özelinde değişiminin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Betimsel analiz yönteminin kullanıldığı çalışmada milletvekili genel seçim sonuçları, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) ilan ettiği verilerden yararlanılmak suretiyle sunulmuştur. Seçime katılan partiler ve bağımsız adayların aldıkları oy oranları ve çıkardıkları milletvekili sayıları kadın, erkek bağlamında ayrı ayrı verilmiştir. Çalışmanın sonucunda 1935 yılındaki seçimde %4,5 olan kadın temsil oranının diğer seçim dönemlerinde giderek azaldığı, çok partili hayata geçiş döneminin ilk seçimi olan 1946 'da %1,9'a gerilediği; 1950, 1954, 1961, 1977 yıllarında %0,6'lara kadar düştüğü görülmüştür. Bu durum kadının siyasetteki yokluk durumunu gözler önüne sermesi bakımından önemlidir. 1990'lı yıllarda başlayan artış kesilmeden günümüze kadar devam etmiştir. Son dört seçimde ise Türk siyasetinde kadın temsil oranın ilk kez %10'un üzerine çıktığı görülmüş, fakat kadına yüklenen "sembolik değer"in güncelliğini koruduğu ve "yetersiz temsil''in devam ettiği milletvekili genel seçim sonuçlarından edilen verilerle doğrulanmıştır. Toplumsal cinsiyete duyarlı bir siyasi kültürle söz konusu sorunsalın üstesinden gelineceği önerilmiştir.