Türkiye’de Pamuk Üretiminin Su Yönetimi Açısından İncelenmesi

Abstract

Pamuk üretimi üzerine yapılan çalışmalar, pamuk yetiştiriciliğinin su kaynakları üzerinde kayda değer bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Sanal su kavramı (SS) ve su ayak izi (SA) metodundan elde edilen sonuçlar da pamuk endüstrisi üzerinde detaylı araştırma yapmayı teşvik etmektedir. Bu bağlamda, pamuk sulamasında kullanılan suyun en az olduğu bölgelerin tespit edilmesi, ülke bazında su kaynaklarının korunması adına önem arz etmektedir. Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye'deki pamuk üretiminin yeşil ve mavi su kullanımı üzerinde derinlemesine bir analiz sunarak su ve tarım yönetimi çalışmalarına katkı sağlamaktır. Bu kapsamda, ülke genelinde ekimi yapılan pamuğun su ayak izi mekânsal ve zamansal olarak hesaplanmış ve yüksek çözünürlüklü olarak görselleştirilmiştir. Buna göre, 2019-2023 yılları arasındaki üretim verileri dikkate alındığında Türkiye genelinde yıllık kütlü pamuk üretimine yaklaşık 3.68 milyar m3 mavi suyun harcandığı görülmektedir. Tarladaki pamuğun birim yeşil ve mavi su ayak izleri ise ortalama 205 ve 1641 m3/ton olarak bulunmuştur. Hali hazırda Şanlıurfa, Diyarbakır ve Aydın illeri, ülke için en önemli pamuk ekim merkezleri olup, pamuk yetiştiriciliği için tüketilen suyun yarıya yakını Şanlıurfa ilinde kullanılmaktadır. Bu çalışmanın sonuçlarına göre, pamuk üretiminde kullanılan birim mavi su (m3/ton), bazı bölgelerde iki katına kadar çıkmakta, bu durum özellikle toprak neminin az olduğu kurak bölgelerde aşırı miktarda su tüketilmesine sebep olmaktadır. Buna göre, Türkiye’deki pamuk yetiştiriciliğinin Güneydoğu bölgesinden Çukurova bölgesine kaydırılması, ülkenin su kaynaklarının korunması adına önemli bir strateji olacaktır. Bu çalışmada pamuğun su tüketimini azaltmaya yönelik stratejiler de tartışılmıştır.