Türki̇ye’de İmalat Sanayi̇, Reel Dövi̇z Kuru Ve Diş Ti̇caret İli̇şki̇si̇

Abstract

Türkiye dışa açıldıktan sonra benzer ülkeler gibi tarım sektörü benzeri emek yoğun sektörlerden yavaş yavaş uzaklaşarak imalat sanayi sektörlerine kaymıştır. Bununla birlikte ülkenin dış ticaret hacmi artmış ve bu durum özellikle ara malı ithalat düzeyinde hacimsel olarak belirgin bir artışa neden olmuştur. Bu çalışmanın amacı; Türkiye’de 2013:01-2023:03 döneminde ara malı ithalatı ile ihracat, ithalat, sanayi üretim endeksi ve reel efektif döviz kuru arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Çalışmada ARDL sınır testi ve VAR Granger nedensellik analizi kullanılmıştır. Bulgular hem kısa hem de uzun dönemde ara malı ithalatı ve ithalat arasında pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı; ara malı ithalatı ile ihracat arasında kısa dönemde negatif, uzun dönemde ise pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı; uzun dönemde reel efektif döviz kuru ara malı ithalatı arasında negatif ve istatistiksel olarak anlamlı ve uzun dönemde ara malı ithalatı ile sanayi üretim endeksi arasında negatif ve istatistiksel olarak anlamlı ilişki olduğunu ortaya koymuştur. VAR Granger nedensellik analizi sonucunda elde edilen sonuçlardan; ithalat ve sanayi üretim endeksinden ara malı ithalatına doğru ve reel efektif döviz kurundan sanayi üretim endeksine doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilirken, ara malı ithalatı ve ihracat, ithalat ve ihracat, ithalat ve sanayi üretim endeksi, ihracat ve sanayi üretim endeksi arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.