Türki̇ye’de Bi̇li̇mi̇n Doğasi Konusunda Yapilan Tezlere Yöneli̇k Bi̇r Beti̇msel İçeri̇k Anali̇zi̇

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de “bilimin doğası” konusunda yapılan lisansüstü tezlerin içerik analizinin yapılarak, tezlerdeki genel araştırma eğilimlerinin belirlenmesidir. Bu amaç için 2015 ile 2021 yılları arasında tamamlanmış olan, Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi’nde tam metin ulaşımına izin verilen 99 tez araştırmaya dâhil edilmiştir. Verilerin analizi için içerik analizi yapılarak, ulaşılan veriler araştırmacılar tarafından belirlenen “araştırmanın türü, yapıldığı üniversite, enstitü ana bilim dalı, yazım dili, yayın yılı, amaçları, amaçlara ulaşmada gerçekleştirilen süreç, araştırma yöntem ve deseni, örneklem düzeyi ile büyüklüğü, veri toplama araçları ve veri analiz yöntemleri” açısından incelenmiştir. Araştırma sonucunda, “bilimin doğası” konusunda çoğunlukla yüksek lisans düzeyinde ve ilköğretim/temel eğitim enstitü ana bilim dalında çalışmalar yapıldığı belirlenmiştir. En fazla tez çalışmasının 2019 yılında yapıldığı ve tezlerde çoğunlukla öğretim kuram/model/yaklaşım/yöntem/tekniklerin etkisinin incelendiği görülmüştür. Tezlerde çoğunlukla karma araştırma yöntemi ve nicel araştırma yöntemlerinden yarı deneysel desen kullanılmıştır. İncelenen tezlerde örneklem grubunun daha çok fen bilgisi öğretmen adayları ile 7.sınıf öğrencilerinden oluştuğu, veri toplama aracı olarak çoğunlukla anketlerin kullanıldığı, verilerin analizinde çoğunlukla nitel yöntemlerden içerik analizinin, nicel analiz yöntemlerinden ise t-testi, ANOVA yapıldığı tespit edilmiştir.