Türk Tarımında Bitkisel Üretim Etkinliği: 2000 Yılı Sonrası Araştırmaların Genel Değerlendirmesi

Abstract

Tarım sektöründe etkinlik çalışmaları dünyada özellikle son 50 yılda sayıları gittikçe artarak literatürdeki yerlerini almışlardır. Türkiye'de de 2000'li yıllarla birlikte sıkça görülmeye başlayan bu çalışmalar, tarımın sürdürülebilirliği ve gelecek kuşaklara dokunulabilir, koklanabilir ve tadılabilir gıdalar bırakılabilmesi açısından önem arz etmektedir. Türkiye'de bitkisel üretim alanında gerçekleştirilen etkinlik araştırmalarının ele alındığı bu çalışmada, yayımlanan tüm araştırmalar kullanılan yöntemlere, modellere, girdi-çıktılara ve gerçekleştirildiği NUTS1 bölgelerine göre sınıflandırılmıştır. Toplamda 38 adet araştırma mercek altına alınmıştır. Veri Zarflama Analizi uygulanan çalışmalar için ÖGSG skorları ortalaması, ÖGDG ortalaması ve ölçek etkinliği skorları ortalaması sırası ile 0.681, 0.817 ve 0.839, Stokastik Sınır Analizi uygulanan çalışmalar için ise teknik etkinlik skorları ortalaması 0.860 olarak hesaplanmıştır. NUTS1 bölgeleri içinde en yüksek etkinliğe sahip bölge TR3 olarak belirlenmiştir. Bitkisel üretimde üretim alanı genişliği, sermaye ve işgücü girdilerinin iyileştirilmesi gerektiği ve bu iyileştirmeler için anahtar kelimenin uzmanlaşma olduğu öngörülmüştür. Abstract Efficiency studies in the agricultural sector have taken place in the literature especially in the last five decades. These studies, which have started to be seen frequently in Turkey with the beginning of 2000, are important in terms of sustainability of agriculture and leaving touchable, smellable and tasteable foods to future generations. In this study, which investigated the efficiency studies carried out in the field of plant production in Turkey, all the published researches were classified according to the methods used, models, inputs-outputs and NUTS1 regions where they were implemented. A total of 38 researches have been focused. At the end of the general evaluation, for the studies which Data Envelopment Analysis was applied, the means of CRS scores, VRS scores and scale efficiency scores were calculated as 0.681, 0.817 and 0.839 respectively. The mean of technical efficiency scores for the studies which stochastic frontier analysis was applied calculated as 0.860. The region with the highest efficiency score within the NUTS1 regions was designated as TR3. It has been determined that in plant production, the inputs like the size of the production area, capital and labor should be improved, and that the key to this improvement is specialization.