Türk Ordusunda Kadının Yeri: Tarihi Perspektiften Bir Değerlendirme

Abstract

Toplumun en önemli unsurlarından bir olan kadın, tarihin her döneminde yaşanılan somut gerçekliğin bir parçası olmuştur. Toplumlar; geleneksel anlayışları, siyasi gerçeklikleri, hayat felsefeleri veya dini kuralları gibi farklılıklar ekseninde ordularında kadınlara yer vermişlerdir. Türk kadını, İslamiyet Öncesi Dönem’den itibaren orduda yer almış ve toplumun güvenlik stratejilerinin ayrılmaz bir parçası olmuştur. İslamiyet Öncesi’ndeki Türk devletlerinden İskitler (Sakalar), Hunlar ve Göktürkler dönemlerinde kadınlar gönüllü olarak orduda görev almıştır. İslami dönemle birlikte düzenli ordular kurulmuş, bu dönem kurulan devletlerde daha çok erkek unsur görev yapmıştır.
 Anadolu’nun fethinde erkekler ile birlikte kadınlar da görev almıştır. Osmanlı Devleti döneminde, Tımarlı Ordusu ve Yeniçeri Ocağı’nda erkekler vazife yapmıştır. Birinci Dünya Harbi sırasında kadınlar, kurulan işçi taburlarında vazife almıştır. Millî Mücadele döneminde Türk kadını, bağımsızlık mücadelesine katılmış ve zaferin kazanılmasında önemli bir rol oynamıştır.
 Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk dönemlerinde Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın manevi kızı Sabiha Gökçen, havacılık eğitimi alarak dünyanın ilk kadın savaş pilotu olmuştur. Ancak, bu dönemde orduda kadın istihdamı söz konusu olmamıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra iktidara gelen Demokrat Parti Hükümeti döneminde alınan kararla ilk kez 1955 yılında Harp Okullarına kız öğrenci alımına gidilmiştir. Bu alım 1960 yılında sonlandırılmıştır. Tekrar Harp Okullarına öğrenci alımına 1992 yılında tekrar başlanmıştır. Bu çalışmada, Türk Ordusu’nda kadının yerine tarihi bir perspektiften bakılarak, arşiv belgeleri ve tetkik eserler ekseninde bir değerlendirme yapılacaktır.