Türev araç kullanımının firma performansı üzerine etkisi: BİST imalat sanayi firmaları uygulaması

Abstract

Firmalar sistematik ve sistematik olmayan çeşitli risklere maruz kalmaktadırlar. Firmalar bu riskleri önlemek veya risklerin olumsuz sonuçlarını azaltmak için çeşitli yöntemlere başvururlar. Risk yönetiminde kullandıkları yöntemlerden biri de türev araçlardır. Forward, fütursa, swap ve opsiyon olarak sıralanan türev araçlarla faiz oranı riski , kur değişim riski ve fiyat değişimi riski gibi mali riskler yönetilmeye çalışılır. Ancak türev araç kullanımının riski azaltıcı etkisi yanında ek maliyetleri de olabildiği için firma performansı üzerine etkisi büyük öneme sahiptir. Bu nedenle ilgili çalışmada türev araç kullanımının firmaların performansları üzerine olan etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. İlgili çalışmada Borsa İstanbul’da işlem gören İmalat Sanayi firmalarının türev araç kullanımlarının firma performansı üzerine olan etkisi 2014-2018 dönemi için 176 firmada incelenmiştir. Performans ölçüsü olarak aktif karlılığı (ROA) ve öz sermaye karlılığı (ROE) bağımlı değişken olarak alınmıştır. Firma büyüklüğü, finansal kaldıraç, cari oran ve türev araçlar kullanımı ise kontrol değişken olarak modele ilave edilmiştir. Panel Veri Analizinin kullanıldığı çalışmanın sonucunda türev araç kullanımının karlılık üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve negatif etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bu sonuçlara göre Türkiye’de imalat sanayi sektöründe faaliyet gösteren firmaların türev araç kullanımlarının ek maliyetleri risk yönetiminin sağladığı faydadan daha yüksektir.