Tunç Çaği’nda Mezopotamya Ve Misir İli̇şki̇leri̇ Bağlaminda Lapi̇s Lazuli̇

Abstract

Tunç Çağı’nda Mezopotamya, Anadolu, Mısır ve İran gibi Eski Yakındoğu medeniyetleri arasında geniş çapta ticari ilişkiler kurulmuştur. Bu ticari ilişkiler çerçevesinde değerlendirildiğinde lapis lazulinin dönemin kıymetli ticari metaları arasında yer aldığı görülmektedir. Eski Yakındoğu uygarlıkları için bu taşın ana kaynağı Afganistan’daki maden yatakları olup Tacikistan’daki Pamir madenleri de muhtemel kaynaklar arasında yer almaktadır. Dolayısıyla en yakın kaynağa bakıldığında Mısır ile Afganistan arası yaklaşık 4000 km’dir. Eskiçağ şartlarında bu kadar uzun bir mesafede bu ticari malın tek bir el tarafından tek seferde Mısır’a iletilmiş olması mümkün değildir. Bu taşın Mısır’a hatta Anadolu’ya taşınmasında Mezopotamya uygarlıkları önemli rol oynamışlardır. Bu çalışma, Mezopotamya-Mısır ilişkileri bağlamında lapis lazulinin yerini ve bu coğrafyada yaşamış uygarlıklar tarafından taşa atfedilen dini, ekonomik, siyasi ve kültürel değerleri ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır.