Введение. Мозговой инсульт (МИ) считается второй по значимости причиной смерти во всем мире с годовым уровнем смертности около 5,5 миллионов человек. Бремя инсульта для общественного здравоохранения не только связано с высокой заболеваемостью и смертностью, но и высокой инвалидностью (до 50% выживших пациентов после инсульта становятся хроническими инвалидами). Целью данного исследования явилось оценка эпидемиологической ситуации по МИ с проведением ретроспективного анализа данных заболеваемости и смертности в Кыргызской Республике. Материалы и методы.Статистические показатели, такие как интенсивный, экстенсивный, темп прироста/снижения, среднемноголетний уровень (СМУ) заболеваемости и смертности были рассчитаны для оценки динамики заболеваемости (впервые зарегистрированные случаи) и смертности от МИ за период 2005-2022гг. по республике по данным ежегодных официальных статистических сборников заболеваемости и умерших от МИ Центра электронного здравоохранения МЗ КР. Результаты. Анализ имеющихся статистических данных показал, что уровень заболеваемости (инцидентности) и смертности от МИ у населения в целом по республике с 2005 г. по 2022 г. имеет положительную тенденцию к снижению. Сравнительный анализ статистических данных заболеваемости и смертности от МИ на 100000 населения показывает, что показатели смертности от МИ значительно превышают показатели заболеваемости от 1,3 до 2,4 раз в разные годы. В структуре инсультов по постмортальным диагнозам большой удельный вес имеет диагноз «Инсульты неуточнённые, как кровоизлияние или инфаркт I64». Выводы. Показатели смертности от МИ, превышающие показателей заболеваемости МИ требуют верификации диагноза «инсульт» у лиц, умерших в амбулаторных условиях на основании глубокого анализа первичной медицинской документации и кардинальной коррекции медицинской статистики в отношении к цереброваскулярным заболеваниям в КР. Большой процент неуточнённых инсультов может указывать на то, что были сомнения при постановке постмортального диагноза «инсульт».
Киришүү. Мээ инсультунун (МИ) кесепетинен жыл сайын болжол менен 5,5 миллион адам каза табат, ошондой эле ал дүйнө жүзү боюнча өлүмгө дуушар болуунун экинчи негизги себеби болуп эсептелет. Инсульттун коомдук саламаттык сактоосуна келтирген оорчулугу оорунун, өлүмдүн жана майыптыктын жогорку деңгээлине байланыштуу (инсульттан кийин 50% жакын бейтаптар майып болуп калышат). Изилдөөнүн максаты-Кыргыз Республикасында МИ оорусунун жана өлүмгө учуроонун маалыматтарын ретроспективдүү талдоо жүргүзүү менен инсульт боюнча эпидемиологиялык кырдаалды баалоо болуп саналат. Материалдар жана ыкмалар. КР Саламаттык сактоо министрлигинин электрондук борборунан алынган расмий статистикалык маалыматтар боюнча 2005-2022-жылдары биринчи жолу катталган оорулардын жана өлүмдөрдүн динамикасын баалоо үчүн интенсивдүү, экстенсивдүү,темптин жогорулоосу/төмөндөөсү сыяктуу статистикалык көрсөткүчтөр эсептелген. Натыйжалар. Жеткиликтүү болгон статистикалык маалыматтарды талдоо көрсөткөндөй, 2005-жылдан 2022-жылга чейин бүтүндөй республика боюнча калктын МИ оорусуна чалдыгуу (инцидент) жана өлүмгө учуроо деңгээли төмөндөөнүн оң тенденциясына ээ. Жүз миң калкка эсептелген статистикалык маалыматтарды салыштырмалуу талдап көрсөк, МИден өлгөндөрдүн көрсөткүчтөрү ар кайсы жылдарда оорулуулардын көрсөткүчтөрүнөн бир кыйла жогору (1,3 төн 2,4 эсеге чейин). Постморталдык диагноздордун структурасында "Кан агуу же инфаркт катары такталбаган инсульттар"диагнозу башка инсульттарга салыштырмалуу чоң салмакка ээ. Жыйынтыгы. Инсульттун оору көрсөткүчтөрүнө караганда өлүм көрсөткүчтөрүнүн алда канча жогору болушу баштапкы медициналык документтерди терең талдоонун жана КРда мээ кан тамыр ооруларына карата медициналык статистиканы коррекциялоонун негизинде амбулаториялык шартта өлгөн адамдарда "инсульт" диагнозун верификациялоону талап кылат. Постморталдык такталбаган инсульттун чоң пайызы "инсульт"диагнозун коюуда күмөн саноолор болгонун тастыктайт.
Introduction. Stroke is considered the second leading cause of death worldwide with an annual mortality rate of about 5.5 million people. The burden of stroke is not only associated with high morbidity and mortality, but also high disability (up to 50% of stroke survivors become chronically disabled). The purpose of this study was to assess the epidemiological situation of stroke with a retrospective analysis of morbidity and mortality data in the Kyrgyz Republic (KR). Materials and methods. Statistical indicators such as intensive, extensive, tendency, average long-term level of morbidity and mortality were calculated to assess the dynamics of morbidity (first reported cases) and mortality from stroke for the period 2005-2022 in the republic according to the annual official statistical collections of morbidity and deaths from stroke of the Electronic Health Center of the Ministry of Health of the KR. Results. The analysis of available statistical data has shown that the level of stroke morbidity (incidence) and mortality in the population as a whole in the republic from 2005 to 2022 has a positive downward trend. A comparative analysis of statistical data on stroke morbidity and mortality per 100,000 population shows that the mortality rates significantly exceed the morbidity rates from 1.3 times to 2.4 in different years. In the structure of strokes according to postmortem diagnoses, the diagnosis of "Unspecified strokes, such as hemorrhage or I64 infarction" has a high proportion. Conclusions. Mortality rates from stroke exceeding the incidence of stroke require verification of the diagnosis of stroke in people who died on an outpatient basis based on an analysis of primary medical documentation and cardinal correction of medical statistics in relation to cerebrovascular diseases in the KR. A large percentage of unspecified strokes may indicate that there were doubts when making a post-mortem diagnosis of stroke.
