Toename van het aantal dakloze vrouwen in Brussel: een nader te onderzoeken evolutie

Abstract

ISSN 2031-0293 De toename van het aantal dakloze vrouwen is een thema dat al verschillende jaren opduikt in het openbaar discours en onderzocht moet worden. Daartoe baseert de analyse zich op de gegevens van twee sleutelactoren uit de Brusselse daklozenopvang, het nachtasiel Hoeksteen en de Samusocial, die aangevuld worden met de door La Strada gecentraliseerde statistieken. De stelling dat het aantal dakloze vrouwen toeneemt lijkt gegrond wat de absolute cijfers betreft, maar de toename in relatieve cijfers is veel minder duidelijk. Het aantal dakloze vrouwen is inderdaad toegenomen in bepaalde opvangdiensten, maar dat komt vooral omdat de daklozenpopulatie in het algemeen is toegenomen.Afgezien van een cijferanalyse strekt het artikel ertoe de opvang van dakloze vrouwen, die in grotere mate een beroep doet op informele netwerken en hen systematischer doorverwijst naar de opvangtehuizen, beter in kaart te brengen. De classificatie van de daklozen komt eveneens aan bod. Tot slot worden de gevolgen en de impact van het beeld van de vrouw op het institutionele opvangnet behandeld. 2. Aangezien dat thema weerklank vond in de algemene pers 1 op basis van enkele concrete gevallen, stellen we voor om die bewering nader onder de loep te nemen om een gedetailleerder beeld te krijgen van het daklozenfenomeen vanuit het genderstandpunt. We beginnen met een kwantitatieve benadering. De activiteitenverslagen van twee instellingen die actief zijn in de noodopvang in Brussel vormen ons analysemateriaal. Deze data worden aangevuld met de gegevens van een groter aantal operatoren, die werden verzameld door een coördinatie-centrum, dat tevens als observatorium fungeert. Marjorie Lelubre is onderzoekster bij Relais social van Charleroi en werkt aan een thesis sociologie aan de Facultés universitaires Saint-Louis te Brussel. In 2012 coördineerde ze met C. Buxant de handelingen van het colloquium ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van Relais social van Charleroi met als titel « Sortir du sans-abrisme? Interrogeons 4 mythes de l'Action sociale »3. In tweede instantie plaatsen we de cijfergegevens in perspectief door de aanwezigheid van vrouwen op straat of in de verschillende opvangstructuren voor daklozen in de juiste context te plaatsen. Onze gegevens zijn afkomstig van semidirectieve individuele gesprekken met maatschappelijke werkers die in de instellingen voor de noodopvang van daklozen werken, maar ook met daklozen zelf. Volgens de methode van de directe waarneming vullen we onze vaststellingen tevens aan op basis van veldnota's die tijdens vier jaar research werden opgesteld [Lelubre, 2009[Lelubre, , 2011. Poging tot een kwantitatieve benadering van de vervrouwelijking van de dakloosheid4. In Brussel wordt de noodopvang van daklozen georganiseerd door een groot aantal actoren, waarvan sommige geleidelijk het laken naar zich toe hebben getrokken, zoals de Samusocial en de vzw Hoeksteen. Zonder aanspraak te maken op exhaustiviteit gebruiken we de gegevens uit de activiteitenverslagen van die twee instellingen, die a...