Tỉ lệ giảm Vitamin D huyết thanh và mối liên quan với mật độ xương ở bệnh nhân bệnh thận mạn có độ lọc cầu thận ước tính dưới 60 ml/phút tại Bệnh viện Trưng Vương

Abstract

- Đặt vấn đề: Rối loạn chuyển hóa khoáng - xương thường gặp ở bệnh thận mạn trong đó tình trạng thiếu vitamin D khá phổ biến và có vai trò quan trọng trong điều hòa nội môi cơ thể. Hiện tại còn ít công trình báo cáo về tình trạng thiếu vitamin D và những ảnh hưởng trên xương ở bệnh nhân bệnh thận mạn. - Đối tượng - phương pháp: Thu thập dữ kiện lâm sàng và cận lâm sàng (bao gồm 25 - hydroxyvitamin D huyết thanh) và mật độ xương đo bằng phương pháp DEXA (Dual Energy X-ray Absorptiometry) cho tất cả bệnh nhân được chẩn đoán bệnh thận mạn có độ lọc cầu thận ước tính (e-GFR) dưới 60 ml/phút/1,73m2 da tại khoa Thận - Thận nhân tạo Bệnh viện Trưng Vương từ 08/2020 - 08/2021. - Kết quả: Tổng số 96 bệnh nhân, bệnh nhân nữ là 63 (65,6%), tuổi trung bình: 62,3 ± 10,4 tuổi, chỉ số khối cơ thể (BMI) trung bình: 22,8 ± 3,4 kg/m2 và eGFR trung bình: 10,1 ± 7,3 ml/phút. Bệnh nhân bệnh thận mạn giai đoạn 3 là 13 (13,5%), giai đoạn 4 là 19 (19,8%), giai đoạn 5 có và không có lọc máu là 64 (66,7%). Mức vitamin D huyết thanh trung bình là 21,3 ± 12,6 ng/ml. Bệnh nhân giảm vitamin D máu là 74 (77,1%), trong đó, giảm vitamin D nhẹ là 19 (25,7%), giảm trung bình là 33 (44,6%), giảm nặng là 22 (29,7%). Mật độ xương (BMD - Bone Mineral Density) trung bình vùng cổ xương đùi là 0,725 ± 0,157 g/cm2 thấp hơn vùng cột sống thắt lưng là 0,873 ± 0,201 g/cm2. Bệnh nhân thiếu xương và loãng xương tại vị trí cổ xương đùi so với cột sống thắt lưng lần lượt là 43 (44,8%) và 19 (19,8%) so với 39 (40,6%) và 17 (17,7%). Có mối liên quan có ý nghĩa thống kê giữa mức vitamin D huyết thanh và mật độ xương ở cả hai vị trí: tại cổ xương đùi (hệ số hồi qui: 3,3.10- 3, hệ số xác định: 0,09), tại cột sống thắt lưng (hệ số hồi qui: 5,1.10-3, hệ số xác định: 0,063). - Kết luận: Tình trạng thiếu vitamin D ở bệnh nhân bệnh thận mạn có eGFR < 60 ml/phút/1,73m2 là phổ biến. Có mối liên quan mức độ yếu có ý nghĩa thống kê giữa mức vitamin D huyết thanh và mật độ xương ở cả hai vị trí cổ xương đùi và cột sống thắt lưng. Abstract - Background: Mineral and Bone Disorder (MBD) is common in chronic kidney disease (CKD), in which vitamin D deficiency is quite common and plays an important role in body homeostasis. There are currently few studies reporting vitamin D deficiency and its effects on bone in patients with CKD. - Methods: We collected clinical data, laboratory results (including 25 - hydroxyvitamin D serum levels) and BMD measured by DEXA (Dual energy x-ray absorptiometry) of all the patients diagnosed with CKD with eGFR < 60 mL/min/1.73m2 at the Department of Nephrology and Dialysis at Trung Vuong Hospital from 08/2020 - 08/2021. - Results: A total of 96 patients in whom females stood at 63 (65.6%) was included. The mean age were 62.3 ± 10.4 years old; the average BMI were 22.8 ± 3.4 kg/m2 and the mean eGFR is 10.1 ± 7.3 ml/min. The patients with CKD stage 3 was 13 (13.5%), stage 4 was 19 (19.8%), stage 5 with or without dialysis was 64 (66.7%). The mean serum vitamin D level represented 21.3 ± 12.6 ng/ml. Hypovitaminosis D happened in 74 (77.1%) cases, in which, slight reduction was 19 (25.7%), average reduction was 33 (44.6%), severe reduction was 22 (29.7%). The mean BMD in the femoral neck area became 0.725 ± 0.157 g/cm2 lower than the lumbar spine region which was 0.873 ± 0.201 g/cm2. The patients with osteopenia and osteoporosis at the femoral neck relative to the lumbar spine were 43 (44.8%) and 19 (19.8%) compared with 39 (40.6%) and 17 (17,7%). There was a statistically significant relationship between serum vitamin D levels and BMD at both locations at the femoral neck (the regression coefficient: 3.3.10-3; the coefficient of determination: 0.09); as well as at the lumbar spine (the regression coefficient: 5.1.10-3; the coefficient of determination: 0.063). - Conclusion: Vitamin D deficiency in CKD patients with eGFR < 60 ml/min/1.73m2 is common. There was a statistically significant weak relationship between serum vitamin D levels and BMD in both the femoral neck and lumbar spine.