GirişDünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) 10-19 yaş arası olarak tanımladığı ergenler, dünyadaki her beş kişiden birini oluşturur; ergenlerin yaklaşık %85'i gelişmemiş ülkelerde yaşar (1). Türkiye'de 2010 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre ergen yaş grubu nüfusu 12.846.048 (%17,4) kişidir (2). Ülkemizin de içinde olduğu DSÖ Avrupa Bölgesi'nin 21. yüzyılda ulaşmayı amaçladığı "Öncelikli 21 Sağlık Hedefi" listesinde gençlerin sağlığının geliştirilmesi hedefi ilk sıralarda gelmektedir (3). DSÖ yetişkinlerdeki erken ölümlerin yaklaşık %70'ine ergenlik döneminde başlayan davranışların sebep olduğunu tahmin etmektedir (1). Örneğin erken yaşta sigaraya başlayan kişiler erişkin çağda daha sık sigaraya bağlı hastalıklara yakalanmakta ve ölmektedirler (4).Türkiye'de sigara içme sıklığı yetişkinlerde %33,4, gençlerde %6,9 dur (5). Yapılan çalışmalarda sigara bağımlısı olan erişkinlerin çoğunun bu alışkanlığı 18 yaşından önce kazandıkları saptanmıştır (6-8). Sigara firmaları bugünün ergenlerini yarının potansiyel müşterileri olarak görmektedir. Sigara epidemisi küresel bir fenomendir. Ergenlerde sigara içmeyi etkileyen sosyodemografik, kişisel ve çevresel etkiler gibi pek çok faktör bulunmaktadır (9). Okul yaşlarındaki çocuklarda sigara kullanımını sosyal öğrenme doğrudan etkilemektedir. Arkadaş baskısı, anne-baba ya da kardeşlerin sigara içimi, öğretmen, sanatçı, usta, sporcu gibi sevdikleri ve önemsedikleri kişilerin sigara içmele-Erciyes Med J 2012; 34(2): 79-84 •
ABSTRACT ÖZETObjective: This study was designed to determine the levels of cigarette, alcohol and substance use among high school students in the Samsun provincial centre.
Material and Method:The study population consisted of 26,707 students attending 40 high schools. Contact was established with 951 students, 92.7% of the study sample. "Youth Risk Behaviour Surveillance" survey questions were used in formulating the questionnaire.
Results:Nine hundred and fifty-one students, 468 female (49.21%) and 483 male (50.79%), participated. Non-smoking among females (75.21%) was significantly higher than among males (64.39%). As students progressed through school, levels of smoking at least one cigarette and of smoking every day in the previous month increased significantly. Levels of using alcohol at least once and of drinking and intoxication in the preceding month were higher among male students. Levels of intoxication rose significantly with progress through school. The number of students stating that they had used any substance during their lives was 3.15%, and was significantly higher among males (4.55%) compared to females (1.70%).
Conclusion:Smoking and alcohol and substance use are more common among males. This must be considered in deterrent campaigns targeting this age group.