The situation of geography teachers on the labour market in Poland: overt and covert issues

Abstract

Economic, social and cultural changes generate new challenges on the labour market for teachers in every country. Poland has recently witnessed significant changes in factors that were identified in literature as crucial to the situation of teachers on the labour market, such as systemic reforms, demographic trends, the overall situation on the labour market and occupational prestige. The scale and impact of some of these factors can be precisely measured and statistically accounted for, yet there are others that remain somehow hidden. The objective of the article is to present and analyse the current situation of geography teachers in Poland, taking into account the impact of both overt and covert factors. The paper is based on an analysis of primary and secondary data. Primary data were collected during our own research on online job advertisements and revolved around information on the real demand for geography teachers. Secondary data were official reports and statistics related to the social and professional standing of teachers in Poland. The analysis proves that in the last ten years the population of teachers has aged and experienced a drop in real wages. There has also been an increase in staff turnover and patchwork careers. Moreover, we have observed that it is highly unlikely to secure a full-time position as a geography teacher and that there have been huge fluctuations in the prestige of geography as a school subject. The identified changes can result in a shortage of qualified geography teachers in the short term, particularly in cities

Usługi edukacyjne w Polsce w dobie pandemii COVID-19

“…Średni wiek nauczycieli rośnie gwałtownie (w 2019 r. wynosił 47 lat) -będzie to proces postępujący w najbliższych latach ze względu na niewielki napływ młodych nauczycieli do zawodu (Organizacja pracy nauczycieli…, NIK, 2021). Nauczyciele dyplomowani, z najdłuższym stażem pracy, stanowią dziś 71% zatrudnionych, mianowani -16%, kontraktowi -11%, a najmłodsi, czyli stażyści i nieposiadający stopnia awansu zawodowego -zaledwie 2% (Piróg, Hibszer, 2020). O niskim zainteresowaniu wykonywaniem zawodu nauczyciela wśród młodych osób świadczą bardzo ograniczone specjalności nauczycielskie na studiach, prowadzone w niewielu ośrodkach akademickich w kraju (Piróg, Hibszer, 2020).…”

“…Nauczyciele dyplomowani, z najdłuższym stażem pracy, stanowią dziś 71% zatrudnionych, mianowani -16%, kontraktowi -11%, a najmłodsi, czyli stażyści i nieposiadający stopnia awansu zawodowego -zaledwie 2% (Piróg, Hibszer, 2020). O niskim zainteresowaniu wykonywaniem zawodu nauczyciela wśród młodych osób świadczą bardzo ograniczone specjalności nauczycielskie na studiach, prowadzone w niewielu ośrodkach akademickich w kraju (Piróg, Hibszer, 2020). Przyczyną takiego stanu rzeczy jest niski prestiż społeczny zawodu nauczyciela w Polsce, wysokie wymagania stawiane nauczycielom (zarówno w zakresie przygotowania do zawodu, jak i późniejszej stałej konieczności podnoszenia kompetencji, a nawet zmiany kwalifikacji) oraz relatywnie niskie zarobki.…”

“…Zubożenie nauczycieli, pomimo wynegocjowanych z rządem drogą strajków i negocjacji podwyżek, się pogłębią. Wzrost średnich pensji nauczycieli w szkolnictwie publicznym w poprzedniej dekadzie (o 21%) nie nadążył bowiem za wzrostem średniego wynagrodzenia (o 36%) i wynagrodzenia minimalnego (o 39%) w tym samym okresie (Piróg, Hibszer, 2020). O widocznym deficycie nauczycieli na rynku pracy świadczy zwiększająca się podaż pracy.…”

“…O widocznym deficycie nauczycieli na rynku pracy świadczy zwiększająca się podaż pracy. Oferty pracy dla nauczycieli są liczne, najwięcej jest ich w miastach (Piróg, Hibszer, 2020), gdzie dyrektorom szkół niejednokrotnie nie udaje się znaleźć pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami. Podjęciu decyzji o zostaniu nauczycielem nie sprzyja rynek pracownika, na którym wykształceni młodzi ludzie mogą swobodnie wybierać spośród innych, bardziej atrakcyjnych ofert pracy.…”

Powstawanie niedoborów kadrowych w szkolnictwie. Przegląd stanu badań oraz rekomendacje dla lokalnej polityki w zakresie usług edukacyjnych

“…Dobrze przygotowani do wykonywania zawodu nauczyciele mają bowiem znaczący wpływ na rozwój społeczny, co przypisuje się im zarówno w unijnych dokumentach (Education for change 2014), jak i w pracach naukowych (m.in. Bourn 2016, Lindqvist, Nordänger 2016, Piróg, Hibszer 2020. Stąd edukacyjny rynek pracy, a w nim płynność kadrowa nauczycieli stanowi zarówno rozległe i różnorodne pole do badań naukowych, jak i do działań realizowanych przez praktyków odpowiadających za wdrażanie nowych rozwiązań na rzecz rozwoju w skali lokalnej i regionalnej (Loeb, Béteille 2008, Brzychcy 2011.…”