The search for factors contributing to health locus of control beliefs and health behaviors displayed by senior citizens

Abstract

wpływających na umiejscowienie kontroli zdrowia i zachowania zdrowotne osób przebywających na emeryturze. StreszczenieWprowadzenie. Ludzie starzy stanowią bardzo zróżnicowaną grupę m.in. pod względem stanu zdrowia, które jest uwarunkowane przez styl życia i powiązane z nim zachowania zdrowotne. Cele badań. Celem pracy było poznanie czynników wpływających na umiejscowienie kontroli zdrowia i zachowania zdrowotne osób przebywających na emeryturze oraz wpływ umiejscowienia kontroli zdrowia na nasilenie zachowań prozdrowotnych wśród emerytów. Materiał i metody. Badania przeprowadzono wśród 220 osób w wieku 52-88 lat, przebywających na emeryturze. Badania zrealizwano przy użyciu metody sondażu diagnostycznego, z wykorzystaniem Wielowymiarowej Skali Umiejscowienia Kontroli Zdrowia, Inwentarzu Zachowań Zdrowotnych oraz ankiety własnego autorstwa. Wyniki. Nasilenie każdego z zachowań prozdrowotnych podejmowanych przez seniorów wzrastało wraz ze wzrostem poczucia wewnętrznej kontroli nad osobistym zdrowiem. Zmienne takie jak: wykształcenie, wiek oraz miejsce zamieszkania wyraźnie korelują z nasileniem zachowań prozdrowotnych oraz umiejscowieniem kontroli zdrowia. Wnioski. W badanej grupie emerytów w umiejscowieniu kontroli zdrowia najwyższe wartości uzyskano we własnych działaniach respondentów i wpływie innych osób, natomiast zachowania prozdrowotne ankietowanych najbardziej nasilone były w obszarze pozytywnego nastawienia psychicznego i w obszarze zachowań profilaktycznych. Wśród badanych w obszarze własnej kontroli nad zdrowiem oraz poczucia wpływu innych na zdrowie, nasilenie każdego z rodzaju zachowań prozdrowotnych było tym większe, im większe było przekonanie o skuteczności tych działań. Słowa kluczowezachowania zdrowotne, wiek emerytalny, zdrowie Abstract Introduction. Old people constitute a very diversified group, especially in terms of health status, which is determined by life style and related health behaviours. Objective. The aim of this study was to assess health behaviours and health locus of control with regard to socio--demographic variables, as well as to establish the effect of health locus of control on the health behaviours among senior citizens. Materials and Method. The survey-based study involved 220 senior citizens aged 52-88 years, performed using the Multidimensional Health Locus of Control (MHLC) scale, the Health Behaviour Inventory (HBI), and an author-constructed questionnaire.Results. The levels of healthy behaviours displayed by the senior citizens positively correlated with their internal health locus of control belief. Variables, such as education, age, and place of residence, substantially correlated with the levels of healthy behaviours and health locus of control. Conclusions. The majority of the subjects were characterized by an internal health locus of control and external (dependent on other people) health locus of control beliefs. Positive health behaviours were mostly observed in the domains of mental attitudes and preventive behaviours. The stronger the respondents' conviction ...