The Relationship With Agricultural Export of European Union Support Program for Agricultural and Rural Development (Ipard): The Case of Turkey

Abstract

Öz IPARD programı Avrupa Birliği'nin OTP çerçevesinde Birliğe üyelik yolundaki aday ve potansiyel aday ülkelere yönelik oluşturulan ve Katılım Öncesi Yardım Aracı'nın (Instrument for Pre-Accession Assistance-IPA) Kırsal Kalkınma bileşenidir. Türkiye ekonomisinin çok yönlü kalkınma stratejisinde Avrupa Komisyonu ile ülkemizin ortak yürüttüğü "Kırsal Kalkınma Programı" 2014-2020 dönemini kapsayan çok yıllı önemli bir program olarak anılmaktadır. Bu kapsamda IPARD ile sunulan mali desteklerin Türkiye tarımında sürdüre geldiği dış ticaretinin kırsal kalkınma enstrümanı ile istihdamdan GSMH'ya kadar oluşturduğu makro iktisadi etkisinin mevcut ve yeni politika uygulamalarına yansıması kaçınılmaz bir sonuçtur. Bu nedenle IPARD'ın Türkiye tarım ihracatına etkisinin araştırılması bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışmada AB tarımsal ve kırsal kalkınma destek programı (IPARD) çerçevesinde sağlanan desteklerin Türkiye tarım ihracatına etkisi 2013/1-2016/12 aylık veriler üzerinden yapısal kırılmalı ekonometrik testlerle analiz edilmektedir. Gregory-Hansen tek kırılmalı eşbütünleşme testi sonuçlarına göre seriler arasında uzun dönemli ilişki görülmüş olup FMOLS tahmincisine göre ise IPARD desteklerindeki artışın Türkiye tarım ihracatına pozitif yönde etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Hacker-Hatemi nedensellik testi sonuçlarında ise tarım ihracatından IPARD desteklerine doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi görülmüştür.