The Peat-Forming Process of Degraded Raised Peat-Bog Baligówka

Abstract

Streszczenie. Ludzka działalność to obecnie obok zmian klimatycznych podstawowy czynnik zagrażający terenom bagiennym na całym świecie. Główne zagrożenia to zabiegi odwadniające oraz eksploatacja złóż torfowych. Na negatywną działalność człowieka w sposób szczególny narażone są ekosystemy wrażliwe, do jakich niewątpliwie należą torfowiska, szczególnie typu wysokiego. Głównymi komponentami tych ekosystemów są rośliny stenotopowe, co w znaczący sposób wpływa na ich podatność na szybką degradację. Nawet niewielkie zmiany w hydrologii złoża wywołują daleko posunięte zmiany w składzie i strukturze zbiorowisk roślinnych. Zmiany te powodują z kolei zakłócenia w przebiegu procesu torfotwórczego. Dlatego niezmiernie ważne jest, aby na obszarach poddanych silnej antropopresji poznać aspekty funkcjonowania tych cennych ekosystemów.Celem niniejszej pracy była ocena stanu procesu torfotwórczego na jednym z torfowisk Kotliny Orawsko-Nowotarskiej. Badania z wykorzystaniem metody kanadyjskiej opracowanej przez Rochefort i in. [1997] zostały przeprowadzone na torfowisku Baligówka. Na badanym obiekcie największym średnim stopniem pokrycia odznaczają się rośliny naczyniowe (49,9%), nieco mniejszym mchy torfowce (46,76%). Najmniejszy obszar, zaledwie 2,28%, zajmują tzw. pozostałe mchy. Badania wykazały duże różnice w przebiegu procesu torfotwórczego w 3 wyróżnionych strefach badawczych. Najniższym stopniem pokrycia przez najważniejszą grupę roślin -mchy torfowce -wykazała się strefa poeksploatacyjna (31,28%). Najlepsze warunki do rozwoju roślinności torfotwórczej panują w centralnej części kopuły, która zachowała stosunkowo naturalny charakter.

Assessment of Peat Extraction Range and Vegetation Succession on the Baligówka Degraded Peat Bog (Central Europe) Using the ALS Data and Orthophotomap

“…However, the use of remote sensing and GIS data allows for a much more precise determination of the range and shape of the object, as well as its division [25]. The range of melioration and exploitation of peat in the Baligówka peat bog visible in the ALS model and delimited in this study is slightly greater than estimated by the authors of previous publications [22,23].…”

“…The overgrowing of the Baligówka peat bog by medium and high vegetation is a symptom of degradation of its ecosystem-in natural conditions, the area of the bog would be too wet, unstable, as well as poor in nutrients to grow tall shrubs or trees [15,23,28]. Many research indicated that peatland drainage may have a long-term effect on the structure of the phytocoenoses in marshland habitats [44] and biophilic elements exports [45].…”

“…The changes occurring in the bogs, both natural and induced by human activity, in many cases concern the water balance; hence, among the methods of active protection of fens, actions are taken to maintain or rebuild water conditions [50]. The acrotelm area plays an important role here, which in the case of raised bogs in southern Poland is characterized by a different degree of humidity, up to the form with periodically or constantly stagnant water [3,23,24]. This is due to the fact that raised bogs have the highest water capacity among all types of bogs.…”

“…km [22]. Baligówka is referred to as a degraded raised bog in the literature [23,24]. The degradation of the peat bog is caused by the establishment of the drainage system and the industrial exploitation of peat in the southern part of the object in the 1940s and 1950s [21].…”

“…Based on a study on the creation and update of a digital forest map [33], the boundary between class 2 and 3 at a height of 1.0 m was established. Class 3 includes shrubs and trees up to a height of 2.0 m, and therefore also dwarf mountain pine (Pinus mugo) sites occurring in the peat bogs of the Orawa-Nowy Targ Basin [23,25]. The last two classes cover high vegetation according to the classification used in the ISOK program.…”