The new color of chemistry: green chemistry

Abstract

ÖzKimya temellerinin yeni bir uygulaması olan yeşil kimya, günümüzde insanlığın karşı karşıya kaldığı iklim değişiklikleri, sürdürülebilir tarım, enerji, toksikler, doğal kaynakların yok olması gibi evrensel sorunlara, zararlı maddelerin üretimi ve kullanımını içermeyen kimyasal ürünler ve prosesler dizayn ederek çözüm üretmektedir. Bu yüzden sürdürülebilir bir gelişim için vazgeçilmez bir araçtır. Günümüz ve gelecekteki kimyacıların profesyonel hayatlarında insan sağlığı ve ekolojik konuları göz önüne almaları bir zorunluluktur. Bu ihtiyaca cevap vermek amacıyla, başta üniversiteler olmak üzere tüm eğitim basamaklarında yeşil kimya kuralları ve anlayışı öğretim programına alınmalıdır. Anahtar Sözcükler: Yeşil kimya, Sürdürülebilirlik, Atom ekonomisi ABSTRACTGreen chemistry which is the new application of chemistry rules provides solutions to problems that mankind is faced with climate changes, sustainable agriculture, energy, toxics, depletion of natural sources e.g. designing new chemicals and processes that production and utilization of hazardous matters. So, it is the indispensible tool for sustainable development. Current and future chemists should consider the human health and ecological issues in their professional life. In order to provide a solution for this requirement, green chemistry rules and under standings should be primarily taken in the university curriculum and at all educational levels. Keywords: Green chemistry, Sustainability, Atom economy Kimya'nın Yeni Rengi: Yeşil KimyaThe New Color of Chemistry: Green Chemistry Zuhal GERÇEK GİRİŞ Başlangıçta modern hayat için gerekli buluşların kaynağı olarak düşünülen kimya, günümüzde çoğu kişi tarafından dünyamızı tehdit eden evresel kirliliğin temel kaynağı olarak görülmekte dir. Fakat, tehlikeli ve zararlı ürünlere odaklanıp medikal ürün ler, plastikler, kozmetikler, kumaşlar, pestisitler, sıvı kristaller, yapay organlar gibi hayatımızı kolaylaştıran ve renklendiren kimya çıktılarının gözden kaçırılmaması gerekir.Hızla gelişen teknoloji, ozon tabakasının incelmesi, küresel ısınma, baca gazları, asidifikasyon, ötrofikasyon, insan sağlı ğını tehdit eden kanserojenler, ekotoksisite, fosil yakıtların tükenmesi, aşırı toprak ve su kullanımı gibi bazı sorunları da beraberinde getirmiştir (Bare, 2003). İnsanlığın karşı karşıya kaldığı enerji, ulaşım, ısınma, teknoloji, aydınlanma gibi pek çok problemin kaynağı kimya olmakla beraber, çözüm yolları da kimya biliminde saklıdır. Fakat enerji, zaman ve emek açısından ele alındığında, sorunu oluşturan etmenleri ortadan kaldırmak, sorunu çözmekten çok daha etkili bir yöntemdir. Geleneksel kimya yöntemleri ile meydana gelen olumsuzlukların kayna ğında yok edilmesi için kullanılacak yöntem yeşil kimya olarak karşımıza çıkmaktadır.