Öz: Çağımızda cemaatin ideolojik ve sosyolojik dönüşümü süreci, "Sünnet Cemaatinden Kültür Cemiyetine" deyimiyle anlatılabilir. Burada "cemaatten cemiyete" geçiş modernleşme, "sünnetten kültüre" geçiş ise sekülerleşme sürecini özetlemektedir. Bu süreç, ev ile câmi ve mahalle arasındaki irtibatı kopararak otantik cemaîleşme imkânını azaltmıştır. Modern dünyada otantik cemaîleşmenin kaybından doğan boşluğu cemiyetleşme ve sonunda örgütlenme doldurmuş; insanlar "yığınlaşma ile örgütlenme uçları arasında" ehven-i şerreynin tercihi durumunda kalmıştır. Ulus-devletlerinin totalitarizminden bilenen bir mesiyanik siyaset anlayışından doğan örgütlenmeler, devlet karşısında sivil bir konumda oldukları halde onunla rekabet ve misilleme saikıyla mikro bir devlet tarzında kuruluş ve işleyiş göstermişler, böylece siyasî bir güç haline gelerek cemaatlerin varlık sebebini oluşturan teavünün tam aksi bir istismar ve çatışmaya yol açmışlardır. Anahtar Kelimeler: Modernleşme, cemaat, cemiyet, sünnet, kültür.
From The Community of Counsel to the Society of CultureAbstract: The process of the ideological and social transformation of community in our age can be told by the expression of "from the community of counsel to the society of culture". Here the transition "from community to society" summarizes the process of modernization and "from counsel to culture" does that of secularization. This process reduced the possibility of authentic communalization by breaking the connections between home, quarter and mosque. Association and eventually organization has filled the space generated by the loss of authentic communalization in modern world and people came to be forced to choice the lesser of the two evils between the extremes of massivization and organization. While holding a civil status vis-{-vis the state, the organizations spawned by the notion of a messianic polity exacerbated by the totalitarianism of the nation-states manifested a constitution and functioning along the way of a micro state by the drive of the rivalry and retaliation against it, and thus induced, by growing into a political power, an abuse and clash as just opposed to the cooperation constituting the rationale of communities.