The geography of spheres: an introduction and critical assessment of Peter Sloterdijk's concept of spheres

Abstract

With his three-volume magnum opus on spheres, Peter Sloterdijk introduces a critical philosophical and cultural view of the spatiality of current society. His spatial metaphors serve as an intriguing source for inspiration for geographers. He describes the topological conditions of society by means of three different forms of spherical conditions of life: bubbles, globes, and foams. To understand, assess, and critique our current society we, according to Sloterdijk, need to replace the arrogant and cynical academic view of Plato and his followers with the more serene composure of the kinetic view of Diogenes. In this contribution, on the one hand we shall elaborate the spatial metaphor Sloterdijk uses. On the other hand we want to scrutinise Sloterdijk's ideas by drawing some parallels between his ideas and those of other philosophical anthropological thinkers. Finally, we very briefly want to point to a suitable conceptual framework for empirically investigating the spherology of human being in the world.

Immunization paradigm of culture: The question of the origin, nature and essence of culture

“…Čin rađanja kao trenutak "ispostavljanja-u-svijet" predstavlja primordijalnu traumatičnu katastrofu gubitka i raspadanja izvornog i supstancijalnog arhetipskog jedinstva, koja stvara osnov za kasniju individualizaciju koja tako postaje paradigma i obrazac stvaranja i razaranja svih kasnijih oblika zajedništva. Čin rađanja kao čin gubitka materice (iskonskog arhetipskog zajedništva), uzrokuje našu cjeloživotnu potragu za novim vještačkim oblicima zajedničarenjačežnju za idealnim zajedništvom koje je prekinuto puknućem materice koje nas tokom cijelog životnog vijeka prisiljava da tražimo, stvaramo, prebivamo i prekidamo odnose sa drugima u kojima pokušavamo povratiti činom rođenja izgubljenu predsubjektivnost (Ernste, 2018). Ideja o stanju predsubjektivnosti kao prirodnom stanju predstavlja metateorijsku dekonstrukciju prosvjetiteljskog sna o ljudskoj autonomiji, individualnosti i subjektivnosti.…”

“…Ovu tezu Sloterdijk razrađuje kroz analizu morfološke povijesti globalizacije razlikovanjem tri perioda globalizacije -metafizički, zemaljski i savremeni. Metafizička faza globalizacije, prema Sloterdijku, zasnovana je na ubjeđenju da se najbolja strategija imunizacije unutrašnjosti sastoji u njenoj apsorbciji u izvanjskost (Ernste, 2018). U ovoj fazi globalizacije, cilj ljudskog postojanja jeste izgradnja metafizičkog globusa -sveobuhvatne simboličke sfere u kojoj bi ljudi mogli da pronađu osećaj sigurnosti i imuniteta.…”

“…Napokon, kada je jedan centar moći uspio da nametne svoju dominaciju nad ostatkom svijeta i tako izgradio globalnu imunološku sferu, opet dolazi do propasti, jer destruktivni uticaji dolaze iznutra. Veće zajednice, prema tome, ne dovode automatski do većeg imuniteta, kao što je, prema Sloterdijku, pokazao pad Rimskog carstva (Ernste, 2018).…”

“…Stoga u ontološkom smislu postajemo neutemeljeni i osamljeni beskućnici. U ovoj trećoj fazi globalizacije, imunizacija gubi tipični sferni oblik a naše postojanje postaje neformalno što Sloterdijk opisuje kao pjenu -nepravilnu aglomeraciju mjehurića (Ernste, 2018). Svaki mjehurić predstavlja lični svijet -prostor i mjesto smisla koji pulsira vlastitim unutrašnjim životom i koji je istovremeno izolovan ali i povezan sa ostalim mjehurićima.…”

“…Za razliku od metafizičkih ili zemaljskih sistema imunizacije, ovi pjenasti mjehurići nemaju ukupne izvanjskosti -svaki od njih postoji kao pojedinačna spoljašnjost u odnosu na druge. Nema cjeline, nema odnosa cjeline prema mnoštvu njenih dijelova niti pak otpora djelova prema cjelini (Ernste, 2018). Iznutra uspostavljena topološka struktura uslovljava redefinisanje samog načela politike.…”