The fulfo - and humus acids – catalysts regenerative reactions

Abstract

On the developed technology flotation enrichments of shungit breeds of Kazakhstan the carbon concentrate of a constant chemical compound for alternative replacement of the carbon materials used in electrometallurgy byГумин қышқылдары -табиғи жаңғыш кендерге (шымтезек, қоңыр көмір, тас көмір) сілті ерітіндісімен əсер еткенде қою қоңыр түске боялатын органикалық заттар. Сілті ерітінділеріне минералды қышқылдармен бейтараптану реакциясын жүргізсе, аморфты қоңыр түсті тұнба түзіледі /1/. Көмір түзілуінің шымтезек сатысында өсімдік қалдықтары жер қыртысында əртүрлі микроорганизмдердің əсерінен гумин қышқылдарына айналады. Табиғатта гумин қышқылының түзілуінің тағы бір жолы -тотығу процесі. Бұл процесс атмосферадағы немесе судағы еріген оттегінің көмірге немесе басқа органикалық заттарға əсер етуі арқылы жүреді. Шымтезек пен қоңыр көмірден алынған гумин қышқылдары көмірдің тотығуы процесінде түзілген гумин қышқылдарынан көміртегінің сутегіне қатынасы бойынша ерекшеленеді /2/.Гумин қышқылдары -құрылымдары ұқсас, молекулалық салмақтары бойынша ерекшеленетін органикалық қосылыстардың жиынтығы. Ерігіштік қасиеттеріне қарай оларды үш түрге бөлуге болады: суда еритіні -фульвоқышқылдар, спирттерде еритіні -гиматомелан қышқылдары жəне суда да спирттерде де ерімейтін, бірақ сілтілерде еритін түрі -гумус қышқылдары. Гумин қышқылдарының негізгі бөлігін осы гумус қышқылдары құрайды. Бұл қосылыстардың құрамына гиматомелан, гумус, фульвоқышқылдарымен қоса аминоқышқылдар, пептидтер, полисахаридтер жəне көптеген микроэлементтер кіреді.Гумин қышқылдары мен олардың тұздарының практикалық маңыздылығы физика-химиялық сипаттамаларымен түсіндіріледі. Бұл сипаттамаларға ионалмастырғыштық, сорбциялық жəне гидрофильді қасиеттері жатады. Сілтілік металдардың суда еритін тұздары гидрофобты жəне гидрофильді фрагменттері арқылы фазалар бөлінуінің əртүрлі беттерінде адсорбцияға қабілетті жəне беттік активті заттар сияқты қасиет көрсетеді. Сол себепті сілтілік металдардың гуматтары құрылымдық-механикалық қасиеттерді реттеуші жəне өндірістік маңызды дисперсті жүйелер мен материалдарды тұрақтандырушы ретінде қолданылады. Гуминді қосылыстардың құрамы мен құрылысын зерттеу маңызды мəселелердің бірі болып табылады. Гумин қышқылдары сорбенттер, гидролиз процесінде катализатор ретінде, фотосенсибилизатор жəне сөндіргіш заттар ретінде қолданылады, жарықты жұтатын жəне жарық энергиясын басқа сулы ерітінділерге тасымалдай алатын қасиет көрсетеді /3/.Техникада табиғи гумус қышқылдарының жəне олардың тұздарының катализдік қасиеттері тоқыма-химиялық технологияда тотығу-тотықсыздану реакциясына негізделген. Ронгалитті-поташ əдісімен мақта-маталарды шығару өндірісінде талшықтарға куб бояуларын отырғызуда табиғи гумус қышқылдарының катализдік қасиеттері /4/-жұмыста зерттелген. Суда ерімейтін кубтық бояулары молекула құрамындағы карбонильді (хинонды) топтардың тотықсыздануы нəтижесінде ерігіштік қасиетке ие болады. Келесі тотығу процесі бояғышты бастапқы формасына алып келеді. Бастапқы бояғыш зат суда ерімейтіндіктен тоқыма материалына берік байланысады. Куб бояула...