The evaluation of higher education institutions in turkey, the united states and the united kingdom samples in terms of aim and structure

Abstract

ÖZYükseköğretim alanı, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin rekabet kaynağı olarak görülmektedir. Yükseköğretim sistemleri öğrenci sayısının artması, küresel ve bilgiye dayalı ekonomik yeniliklerin ve araştırmanın öneminin artması, yükseköğretim kurumları arasındaki rekabet gibi gelişmelerden etkilenerek dönüşüm geçirmektedir. Bu değişimleri inceleme, yükseköğretim sistemini geliştirme ve kurumsal açıdan yönetim yapılarını gözden geçirmeye yol açmıştır. Buradan hareketle, dünyada yükseköğretim ile ilgili gelişmelere yön verdiği düşünülen iki ülke olan Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık ile Türkiye örneklemi üzerinde yükseköğretimin amaç ve yapı boyutları açısından değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda nitel araştırma yöntemi çerçevesinde fenomenolojik araştırma deseni benimsenmiştir. Çalışma grubunun belirlenmesinde ölçüt ve kartopu örnekleme yöntemleri kullanılmıştır. Çalışma grubu, 29 öğretim üyesini kapsamaktadır. Araştırma verileri, araştırmacı tarafından yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak ve katılımcılarla yüz yüze görüşmeler yapılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz ve içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen temalar amaç ve yapı olmak üzere iki boyutta gruplandırılmıştır. Sonuç olarak, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık üniversitelerin belirgin amaçlarının ve vizyonlarının olduğu, bunun paylaşıldığı, öğrenci ve akademisyenlerin de bu konuda oldukça bilinçli olduğu ortaya çıkmıştır. Türkiye'de amaçların belirsiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'da üniversitelerin bağlı olduğu Yükseköğretim Kurulu gibi bir üst kurum olmadığı, koordinasyon kurumlarının olduğu ve yapının profesyonel bir şekilde işlediği görülmektedir. Türkiye'de bürokrasinin fazla olduğu, üniversitelerin bir üst kuruma bağlı oldukları görülmektedir. Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'da yöneticiliğin istenmediği, Türkiye'de ise yöneticiliğin statü olarak görüldüğü ortaya çıkmıştır.