The Delayed Leave: A Case Presentation

Abstract

ÖZETKayıp insan yaşamının kaçınılmaz bir parçasıdır ve yas sürecini ortaya çıkarmaktadır. Yas süreci çözümlenemediğinde, yas sonrası beklenen yaşama yeniden uyum zorlaşabilmektedir. Bu olguda çoğul kayıpları olan bir kadın danışanla sürdürülen danışmanlık sürecini, gecikmiş yas tepkileri bağlamında tartışmak ve süreci bu alanda çalışan sağlık profesyonelleri ile paylaşmak amaçlanmıştır. GirişYaşamın ayrılmaz bir parçası olan kayıplar bireyleri farklı şekillerde etkileyebilir. Bu etkilenme şekli kaybın bireye yakınlığı başta olmak üzere pek çok farklı etkene göre değişe-bilir.[1-4] Yas sevilen birinin ölümünden sonra kayıp yaşayan bireyler tarafından gösterilen fiziksel, duygusal, bilişsel ve davranışsal tepkiler olarak nitelendirilir. [5,6] Yas tutma; kayba verilen psikolojik yanıt, iç dünya ile gerçeklik arasında uyum sağlamak için yapılan uzlaşmadır.[1] Kaybın özelliklerine göre, yas tutma süreci aksayabilir ve patalojik yasa dönüşe-bilir. İntihar, kaza, terör gibi şiddet unsuru içeren kayıplarda yasın patolojik olma riski yüksektir.[3] Bununla birlikte, yas tepkilerinde görülen kişiler arası farklılıklar ve yas sürecine etki eden faktörlerin çeşitliliği nedeniyle yas, kavramsal olarak normal yas, karmaşık yas ve travmatik yas olarak üç farklı şekilde tanımlanır. Travmatik yas, zamansız ve beklenmedik bir anda ve özellikle şiddet ya da korkunç bir olay sonucu meydana gelen ölümlerle ilişkilendirilir. [5] Normal yas tepkileri kaybın yaşanmasıyla eş zamanlı olarak ortaya çıkar. Yasın doğal olarak yaşanamadığı durumlarda bazen yas tepkileri çok uzun süreli olarak gecikebilir. Gecikmiş yas tepkileri; kayıp sonrası yas tepkilerinin gösterildiği ama gösterilen tepkilerin yeterli olmadığı bir tablodur. Yaşam sürecinde karşılaşılan uyarıcılara bağlı olarak tekrar çok ağır ve uzun süren yas tepkileri ortaya çıkabilir. [1,4] Gecikmiş yas tepkisi bireyin, tepkisinin gecikmesi, beklenilen zamandan sonra ortaya çıkmasıdır ve anormal davranışlar içermez. [2,7,8] Volkan'a (2003) göre; kaybın arkasından yasın çözümle-nerek yaşama devam edilebilmesi için kaybedilenin ne anlama geldiğinin değerlendirilmesi, ölenle ilişkinin yeniden gözden geçirilmesi ve sonra onu geleceği olmayan bir anıya dönüştürmek gerekmektedir.[1] Gecikmiş yas durumunda verilen danışmanlık yas sürecininin çözümlenmesini kolaylaş-tırabilecektir.Bu olgu sunumunda amaç; danışanın iki ayrı kaybından yıllar sonra ortaya çıkan gecikmiş yas tepkilerinin danışman-lık sürecinde ele alınmasının tartışılmasıdır.Bu makalede danışanın ismi değiştirilmiş ve kişisel bilgileri gizli tutulmuştur. Olgu SunumuFatma 41 yaşında, evli, 18 yaşında bir kızı olan, memur olarak çalışan, önlisans mezunu danışandı. Van'ın bir köyün-de doğmuş, beş yaşındayken ailesi ile birlikte İzmir' e taşın-mıştı. Çocukken içine kapanık, okulda başarılı ve sorunsuz olduğunu ifade etti. 18 yaşında görücü usulü ile evlenmiş, bir yıl sonra kızını doğurmuş ve kızı üç yaşındayken ilk eşinden boşanmıştı. Alkolik olarak tanımladığı ilk eşi ile evliliğinde sözel ve fiziksel şiddet görmüş, eşi hırsızlık n...