The Basic Dynamics of the Exchange Rate in Turkey

Abstract

Döviz kuru ekonomide çok sayıda makroekonomik göstergeyi yakından etkileyen önemli bir faktördür. Öyle ki, döviz kurundaki dalgalanmalar ekonomik faaliyetleri olumsuz yönde etkileyerek ciddi krizlere yol açabilmektedir. Bu nedenle döviz kuru politikalarının başarılı bir biçimde uygulanması ekonomik istikrarın sağlanmasında çok büyük bir rol oynamaktadır. Döviz kuru politikalarının başarılı bir biçimde uygulanması ise her şeyden önce söz konusu politikaların etkin bir biçimde tasarlanmasını gerektirmektedir. Döviz kuru politikasının etkin bir biçimde tasarlanması ise döviz kuru seviyesini etkileyen dinamiklerin kapsamlı bir biçimde tespit edilmesine bağlıdır. Buradan hareketle çalışmada 2009:Q1–2019:Q4 dönemine ait üçer aylık veriler kullanılarak Türkiye’de döviz kurunu belirleyen temel dinamikler analiz edilmiştir. Bunun için döviz piyasasındaki arz ve talep koşullarını doğrudan doğruya etkileyen faktörler olan finansal sermaye hareketleri ile net ihracatın döviz kuru üzerindeki etkisi ARDL modeli kullanılarak incelenmiştir. Ekonometrik sonuçlar finansal sermaye hareketlerinin döviz piyasasındaki arz ve talep koşulları üzerinde net ihracata göre daha etkili olduğunu göstermiştir. Buna göre finansal sermaye hareketlerinin döviz kuru üzerindeki etkisi kısa ve uzun dönemde net ihracata göre daha baskın bulunmuştur. Böylece, döviz kuru seviyesinde istikrar sağlamayı hedefleyen politikaların uygulanması sürecinde Türkiye'ye yönelik sermaye hareketlerinin etkin bir biçimde yönetilmesine daha çok ağırlık verilmelidir.