Terra semi-incognita, czyli o sztucznej inteligencji, robotach, automatyzacji oraz technologicznych obawach pracowników w organizacji

Abstract

Upowszechnione użycie zaawansowanych technologii typu AI w organizacjach wpływa nie tylko na redukcję kosztów, zwiększoną efektywność usług czy satysfakcję klientów. Traktowane jako zagrożenie dla przyszłości pracy może pośrednio negatywnie wpływać także na pracowników. Jednak pomimo wielu lat intensywnego rozwoju technologicznego, dotychczasowy stan wiedzy dotyczącej obaw pracowników związanych z technologią jest stosunkowo niewielki. W artykule starano się przeanalizować wyniki prowadzonych w tym obszarze badań, aby zinwentaryzować stan wiedzy, wskazać obszary rozpoznane oraz luki w tej dziedzinie. Szczególną uwagę poświęcono narzędziom wykorzystywanym do badania wskazanego zjawiska oraz zmiennym decydującym o sile i charakterze jego skutków. Studia literatury wykazały przewagę badań empirycznych przeprowadzonych za pomocą konstruktu STARA awareness, w krajach rozwiniętych, z udziałem pracowników branż usługowych z obszaru turystyki i gościnności, głównie branży hotelowej. Technologiczne obawy pracowników wpływają na takie zmienne, jak zamiar odejścia, zaangażowanie, kreatywność, współpraca człowieka z robotem, ukrywanie wiedzy, satysfakcja z pracy, wypalenie zawodowe, cynizm czy nawet depresja. Do czynników moderujących należą postrzegane wsparcie organizacyjne, konkurencyjny psychologiczny klimat, transformacyjne przywództwo czy typ wykonywanej pracy. Poważne skutki obaw technologicznych u pracowników na ich funkcjonowanie oraz wpływ na istotne zjawiska organizacyjne ukazują wagę tematu w badaniach nauk o zarządzaniu i uzasadniają wzrost zainteresowania. Artykuł kończy próba konceptualnego ukazania stanu wiedzy ze szczególnym uwzględnieniem luk wymagających wypełnienia.