Temel Kuramsal Yaklaşimlar Bağlaminda Bi̇lgi̇ Uçurma (Whistleblowing) Kavrami

Abstract

Hızlı bir şekilde globalleşen dünyada özellikle günümüzde işletmelerde yaşanan yanlış uygulamaların ve bu nedenlerle ortaya çıkacak skandalların önüne geçilebilmesi oldukça önem arz etmektedir. İş dünyasında yaşanan olumsuz durumların açığa çıkarılması için en etkili yöntemlerden bir tanesi de bilgi uçurmadır. Bilgi uçurma (whistleblowing), çalışanın işyerinde öğrenmiş olduğu olumsuz durumları, hatalı işlemleri, yolsuzluk ve hukuka aykırılıkları, etik değer yargılara ve ilkelere aykırı ve meşru olmayan ya da ihmal suretiyle gerçekleştirilen eylem ve işlemleri işyerindeki yetkili organlara, kamu makamlarına, basına ya da üçüncü kişilere açıklaması anlamına gelmektedir. Bilgi uçurma son yıllarda oldukça ilgi görmeye başlamış ve birçok önemli araştırmaya da konu olmuştur. 
 Bilgi uçurma eyleminin gerçekleştirilmesinin temelinde yatan birden fazla neden bulunmaktadır. Davranış bilimleri, günlük hayatımıza ilişkin birçok olayı anlamamızda temel bir rol oynamakta olup bilgi uçurma kavramının açıklanmasına da katkı sunmaktadır. Çalışmamızda bilgi uçurma kavramı örgüt psikolojisinin de içinde bulunan ve zaman içerisinde gelişen ve yenilik gösteren temel davranış kuramları bağlamında incelenerek açıklanmaya çalışılmıştır.