Taxes and Tax Revolts in Eighteenth-Century France

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, XVIII. Yüzyıl Fransa’sında vergileri ve vergi isyanlarını dönemin temel toplumsal dinamikleriyle birlikte ele alarak anlamaktır. Yazı, bu çerçevede mali olayların teknik meselelerden ziyade toplumsal mücadele tarihiyle birlikte anlaşılabileceğini vurgulamaya çalışmaktadır. XVIII. Yüzyıl, Fransız Devrimine ev sahipliği yapması ve devrimin fitilini ateşleyen olayın vergiler olması açısından oldukça önemli bir tarihsel dönemdir. Bu çerçevede yazı, XVIII. Yüzyıl Fransa’sını 1789 Devrimi öncesi ve sonrası olarak ayırarak değerlendirmeyi denemiştir. Öncelikli olarak 1789 Devrimi öncesi kentler ve kırlardaki temel toplumsal eğilimler dikkate alınarak incelenmiştir. Ardından Fransız Devrimi öncesinde mali yapının temel özellikleri değerlendirilmiştir. Devrim sırasında gerçekleşen isyanlar, Jironden ve Jakoben iktidarların ve Devrimin muhafazakâr evresinin mali anlamları çalışmanın üzerinde durduğu diğer konulardır. Ancien régime’in mali açıdan anlamı, soyluların vergi imtiyazları, köylüler üzerine yüklenen ağır vergiler ve vergilemede adaletsizlik olmuştur. XVIII. Yüzyılda, ticaret ve imalatın gelişmesi, soyluların ekonomik egemenliğini sarsmış, köyler çözülmeye başlamıştır. Artan savaşlar nedeniyle devlet maliyesinin üstüne aldığı yük, maliyeyi ancien régime’in kurallarıyla işleyemez hale getirmiş, soyluların vergi imtiyazları sorgulanmıştır. Devlet maliyesinin yaşadığı darboğaz ve yeni vergilerin soyluların direnciyle karşılaşması nedeniyle tahsil edilememesi, vergilere dair tartışmaları başlatmış, devrime giden süreci tetiklemiştir. 1789 Devrimi ancien régime’in mali açıdan adaletsizliğini ortadan kaldırmak için elverişli bir ortam sağlamıştır. Soyluların vergi imtiyazlarının kaldırılması, vergileme yetkisinin Kraldan Ulusal Meclis’e geçişi Paris halkının zorlamalarıyla kabul edilmiştir. Jakoben ve Jironden iktidarlar birbirinden farklı mali uygulamalar hayata geçirmiştir. Devrimin muhafazakâr aşamasında 1789 ile elde edilen pek çok mali kazanım erozyona uğramıştır.