T. Macci Plauti Captivi

Abstract

Η διδακτορική διατριβή προσφέρει ένα σύγχρονο υπόμνημα στην κωμωδία Captivi του Πλαύτου. Δομείται σε τέσσερα μέρη: την Εισαγωγή, το Λατινικό κείμενο, τη Μετάφραση του κειμένου στη Νέα Ελληνική και το Υπόμνημα. Ολοκληρώνεται με τα Συμπεράσματα, τον Conspectus metrorum, τέσσερα Παραρτήματα (1. Κριτική κειμένου, 2. Κωλομετρία, 3. Προσωδία. Μετρικά φαινόμενα. Μετρικοί νόμοι. Τα μέτρα των Captivi, 4. Γλωσσικά στοιχεία), την περίληψη στην Αγγλική, τη Βιβλιογραφία και το Ευρετήριο χωρίων. Η δομή του υπομνήματος ακολουθεί τη συμβατική διάρθρωση της κωμωδίας σε πέντε Πράξεις και στις αντίστοιχες σκηνές. Η χρήση της αρίθμησης των Πράξεων και των σκηνών διατηρείται καταχρηστικά για τη διευκόλυνση του αναγνώστη και τη βέλτιστη οργάνωση της διατριβής σε κεφάλαια. Σε κάθε σκηνή προτάσσεται ένα εισαγωγικό σημείωμα, δομημένο σε ξεχωριστές, αριθμημένες παραγράφους. Κατά σειρά παρουσιάζεται το περιεχόμενο κάθε σκηνής, σχολιάζεται η παρουσίαση των προσώπων του δράματος που εμφανίζονται σε αυτήν, η γλωσσική τους σκιαγράφηση και η λειτουργία της σκηνής για την προώθηση της υπόθεσης ή για άλλους δραματικούς σκοπούς. Συζητούνται τα στερεότυπα κωμικά μοτίβα και οι τυχόν εκτεταμένες παρεμβάσεις του Πλαύτου στο Ελληνικό πρότυπο· επιπλέον, περιλαμβάνονται γενικές παρατηρήσεις για το μέτρο και τη μουσική και ακόμη για τυχόν ζητήματα σκηνικής παρουσίασης. Το υπόμνημα είναι προσανατολισμένο στην ερμηνεία ζητημάτων μορφολογίας, γραμματικής και σύνταξης της γλώσσας, λεξιλογίου, μέτρου και προσωδίας, καθώς και κριτικής του κειμένου. Συζητείται η πλειονότητα των προβληματικών σημείων του κειμένου των Captivi και των προτεινόμενων κατά περίπτωση λύσεων και αναπτύσσεται επιχειρηματολογία για τις επιλογές που υιοθετούνται στο κείμενο της διατριβής. Περιλαμβάνονται γραμματικές, συντακτικές παρατηρήσεις με παραδείγματα από τον Πλαύτο και άλλους συγγραφείς, υφολογικές παρατηρήσεις, με έμφαση στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της γλώσσας και του ύφους του Πλαύτου, καθώς και στη γλωσσική και υφολογική σκιαγράφηση των χαρακτήρων του δράματος, ενώ τα γνωρίσματα του λόγου τους συνοψίζονται στα Συμπεράσματα της διατριβής. Γίνονται επίσης πλείστες αναφορές στο μέτρο είτε με αφορμή την επίλυση των προβλημάτων του κειμένου, είτε για τον σχολιασμό του ύφους σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Αποτιμάται ακόμη το δραματικό αποτέλεσμα που έχουν οι εναλλαγές του μέτρου και της μουσικής στα cantica και στα διάφορα στάδια της δράσης. Παράλληλα, επιχειρείται η εν εκτάσει πραγμάτευση ζητημάτων που άπτονται της ερμηνείας των Captivi στο επίπεδο της δραματουργίας, της παρουσίασης των χαρακτήρων, της ουσίας και των μορφών του κωμικού στοιχείου και της συνολικής ατμόσφαιρας του δράματος, της θεατρικής παρουσίασης και της κοινωνικής συμφραστικοποίησης μέσω της συζήτησης της οπτικής του θεσμού της δουλείας που εκφράζει καθένα από τα πρόσωπα της κωμωδίας υπό το φως της κυρίαρχης ιδεολογίας της Ρωμαϊκής δουλοκτητικής κοινωνίας. Με αυτόν τον τρόπο επιχειρείται η ολόπλευρη αποτίμηση της δραματικής αισθητικής, των πρωτοτυπιών και εν γένει της θέσης της κωμωδίας Captivi στο πλαυτιανό corpus και στη Ρωμαϊκή κωμωδία.