Symbolism of the protagonists of Valery Shevchuk’s book "Hause on the hill"

Abstract

Symbolika bohaterów w powieści Wałerija Szewczuka Dom na wzgórzu (Дiм на горi)Słowa kluczowe: folklor, symbolika, antropologia kultury, żywioł, sacrum.Tematem artykułu jest symbolika bohaterów powieści Wałerija Szewczuka Dom na wzgórzu 1 . Bohaterowie powieści zostali uosobieni z określo-nymi siłami kosmicznymi (żywiołami). Ten zabieg wpisuje indywidualne postaci w szeroką, czasowo-przestrzenną strukturę utworu. Utożsamienie bohaterów z kosmicznymi żywiołami nieba i ziemi, pozwala nawiązać do wertykalnego podziału przestrzeni i podzielić powieściową rzeczywistość według opozycji przebiegającej na linii góra -dół. Tak odczytany utwór staje się rodzajem "tekstu kultury", możemy na jego przykładzie prześledzić, jak kategorie kulturowe znajdują przełożenie na język literatury i w jaki sposób determinują strukturę literackiej opowieści. Symbolika żywiołów łączy się z myśleniem mitologiczno-folklorystycznym, czyli z opisem rzeczywistości w kategoriach sakralnych.Kategoria sacrum stanowi bez wątpienia pozaliterackie, kulturowe pojęcie, które pojawia się od dawna w literaturze i jest poddawane litera-1 Wałerij Szewczuk (ur. 1939 w Żytomierzu) -jeden z debiutantów lat 60-tych (pokolenia zwanego w Ukrainie "zaduszonym odrodzeniem"). Debiutował w roku 61. Jest autorem licznych powieści, opowiadań, opracowań literaturoznawczych i kulturoznawczych. W swojej twórczości odwołuje się do historii ukraińskiej kultury, filozofii i literatury, wykorzystuje różnorodne konwencje literackie. Powieści Szewczuka przetłumaczono na wiele języków, m.in.: polski, rosyjski, węgierski, gruziński, białoruski, litewski, a także na niemiecki i angielski. Polskie tłumaczenie utworu, autorstwa Jerzego Litwiniuka, ukazało się w 1989 roku nakładem wydawnictwa PIW.