Suyûtî’nin Nazmu’d-Dürer Fî ʿİlmi’l-Eser Adlı Elfiyye’sinin Hadis Usûlü Açısından Değerlendirilmesi

Abstract

Hadis usûlüne dair telif edilen mensûr eserlerin yanı sıra zamanla Elfiyye olarak isimlendirilen şiirleştirme çalışmaları da ortaya çıkmıştır. Elfiyyelerin nazmedilmesinin arkasındaki temel sâik, bilgilerin kolayca ezberlenmesini ve hatırlanmasını sağlamaktır. Bu gayeyle Suyûtî de hadis usûlüne dair Nazmu’d-dürer fî ‘ilmi’l-eser adında bir Elfiyye nazmetmiştir. Suyûtî, İbnu’s-Salâh’ın ‘Ulûmu’l-hadîs adlı eseriyle Irâkî’nin et-Tebsıra ve’t-Tezkira isimli Elfiyye’sini göz önünde bulundurarak kendisi yeni bir Elfiyye nazmetme ihtiyacı hissetmiştir. Suyûtî, Elfiyye’sinin tüm konuları ihtivâ etmesi (cem‘), üslubunun vecîz olması (îcâz) ve tertibi (ittisâk) açısından Irâkî’nin Elfiyye’sinden üstün olduğunu ileri sürmüştür. Elfiyye incelendiğinde İbnu’s-Salâh ve Irâkî’nin eserlerinde yer almayan 17 hadis usûlü konusunun Elfiyye’ye ilave edildiği görülmektedir. Diğer taraftan Elfiyye’de İbnu’s-Salâh ve Irâkî’nin Elfiyyeleri dışında, İbn Hacer gibi âlimlerin eserlerinden de istifade edildiği tespit edilmiştir. Buradan hareketle Elfiyye’nin salt bir ihtisâr ve şiirleştirme faaliyeti olmadığı, hadis ilmi açısından kıymetli bilgiler içeren bir eser olduğu kaydedilmelidir. İşte bu makalede Elfiyye litaretürü hakkında muhtasar bilgi verildikten sonra İslâmî ilimlerin neredeyse her alanında eser yazan Suyûtî’nin Nazmu’d-dürer fî ʿilmi’l-eser adlı Elfiyye’sinin hadis literatüründeki yeri üzerinde durulmuş ve Elfiyyetu’s-Suyûtî olarak şöhret bulan çalışması, hadis usûlü açısından tedkik edilmiştir.