Sustainable Development of Single-Industry Towns as a Factor of Economic Stabilization

Abstract

Б а с р е д а к т о р ы х.ғ.д., проф., ҚР ҰҒА академигі М.Ж. Жұрынов Р е д а к ц и я а л қ а с ы: Адекенов С.М. проф., академик (Қазақстан) (бас ред. орынбасары) Величкин В.И. проф., корр.-мүшесі (Ресей) Вольдемар Вуйцик проф. (Польша) Гончарук В.В. проф., академик (Украина) Гордиенко А.И. проф., академик (Белорус) Дука Г. проф., академик (Молдова) Илолов М.И. проф., академик (Тəжікстан), Леска Богуслава проф. (Польша), Локшин В.Н. проф. чл.-корр. (Қазақстан) Нараев В.Н. проф. (Ресей) Неклюдов И.М. проф., академик (Украина) Нур Изура Удзир проф. (Малайзия) Перни Стефано проф. (Ұлыбритания) Потапов В.А. проф. (Украина) Прокопович Полина проф. (Ұлыбритания) Омбаев А.М. проф., корр.-мүшесі (Қазақстан) Өтелбаев М.О. проф., академик (Қазақстан) Садыбеков М.А. проф., корр.-мүшесі (Қазақстан) Сатаев М.И. проф., корр.-мүшесі (Қазақстан) Северский И.В. проф., академик (Қазақстан) Сикорски Марек проф., (Польша) Рамазанов Т.С. проф., академик (Қазақстан) Такибаев Н.Ж. проф., академик (Қазақстан), бас ред. орынбасары Харин С.Н. проф., академик (Қазақстан) Чечин Л.М. проф., корр.-мүшесі (Қазақстан) Харун Парлар проф. (Германия) Энджун Гао проф. (Қытай) Эркебаев А.Э. проф., академик (Қырғыстан) «Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының баяндамалары»

Study of Socio-Economic Problems of Single-Industry Towns for Sustainable Development

“…Бұл мәселелер БҰҰ Тұрақты даму мақсаттарын: «Кедейшілікті жою», «Лайықты жұмыс және экономикалық өсу», «Индустрияландыру, инновациялар, инфрақұрылым», «Тұрақты қалалар және елді мекендер» жүзеге асыруға септігін тигізеді (Sustainable Development Goals). Моноқалалардың тұрақты дамуы экономикалық өсудің негізгі факторы бола алады (Nurgalieva et al, 2019).…”

“…Қазақстан Республикасының аумағында көптеген моноөнеркәсіптік қалалар сақталған. Республиканың 86 қаласының 27-сі немесе әрбір үшіншісі (32%) моноқала мәртебесіне ие (Kunanbaeva et al, 2020), олардың 16-сы аудан орталықтары болып табылады (Nurgalieva et al, 2019). Қазіргі заманғы классификацияға сәйкес, Қазақстан Республикасында ересек халықтың кемінде 20%-ы қала құраушы кәсіпорында жұмыс істейтін 10-нан 200 мыңға дейін тұрғыны бар қалалық қоныстар моноқалалар болып танылады (Maimurunova et al, 2022).…”

“…Қазіргі заманғы классификацияға сәйкес, Қазақстан Республикасында ересек халықтың кемінде 20%-ы қала құраушы кәсіпорында жұмыс істейтін 10-нан 200 мыңға дейін тұрғыны бар қалалық қоныстар моноқалалар болып танылады (Maimurunova et al, 2022). Қазақстан экономикасының практикасында моноқалалардың барлығы да бірсалалы құрылымға ие (Nurgalieva et al, 2019). Ал жалпы, Кеңес Одағы тұсында қалыптасқан бірсалалы қалалардың әлеуметтікэкономикалық даму мәселелері бір-біріне ұқсас келеді (Maimurunova et al, 2022).…”

“…Олардың қатарына Жамбыл облысындағы Шу, Қаратау және Жаңатас қалалары да жатады. Осындай моноқалаларды тұрақты дамытуда экономиканы цифрландыру және ақылды технологияларды ендіру арқылы «ақылды қала» жобалау (Kunanbaeva et al, 2020), адам капиталын шоғырландыру (Rubtsov et al, 2020), шынайы экономикалық жинағын өсіру (Pyzhova, 2020), дамытудың экономикалық моделін жасау (Nurgalieva et al, 2019) және т.б. жүзеге асыру қажеттігі туралы зерттеулер бар.…”

“…Сонымен қатар отандық зерттеушіледрдің еңбектерін де атап өтсе болады: «Шет елдер тәжірибесі негізіндегі моноқалалардың даму үлгісі» (Бейсенова, 2015), «Ақылды қала» тұжырымдамасы моноқаланың инфрақұрылымын басқару стратегиясы ретінде» (Kunanbaeva et al, 2020), «Моноқалалардың тұрақты дамуы экономиканы тұрақтандыру факторы ретінде» (Nurgalieva et al, 2019). Одан бөлек салыстармалы талдау жасау мақсатында мәліметтер қазақстандық ресми ақпараттар көздерінен алынды: «Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасының аналитикалық қызметінің ресми сайты, ҚР Ұлттық экономика министрлігінің Статистика бюросының ресми сайты, ҚР Ұлттық банкі ресми сайты, ҚР нормативтік құқықтық актілерінің ақпараттық-құқықтық жүйесі, inform.kz ақпараттық сайты.…”